"Jeżeli jestem tylko ż o n ą, a nie c z ł o w i e k i e m, to tak żyć nie mogę i nie chcę"
Zofia, najczęściej odmalowywana w najczarniejszych barwach przez biografów męża, była postacią bardzo niejednoznaczną. Urodziła trzynaścioro dzieci, z których ośmioro dożyło wieku dorosłego. Była jednak kimś więcej, niż tylko matką i żoną sławnego pisarza - oprócz wychowywania i nauczania dzieci, zajmowały ją także prace gospodarskie.
To Zofia zarządzała całym majątkiem Tołstojów, prowadziła księgi i rozrachunki, dbała także o interesy męża wobec wydawców. Wielokrotnie walczyła z cenzurą, której Tołstoj był atakiem, udało jej się spotkać w tej sprawie z carem i wywalczyć pozwolenie na druk między innymi kontrowersyjnej "Sonaty Kreutzerowskiej". Dzięki tym zabiegom liczna rodzina Tołstojów mogła żyć na przyzwoitym poziomie.
Na zdjęciu: kadr ze sztuki "Wojna i pokój" - Teatr Powszechny, Warszawa 1957. Janina Nowicka (Natasza Rostowa), Ryszard Barycz (Andrzej Bołkoński).