Głód i ubóstwo
Wszyscy bohaterowie książki Nestorowicza doświadczyli powojennej biedy panującej na wsi, wszyscy w jakimś okresie życia głodowali, dla innych problemem było zdobycie pary butów, żeby w zimie dotrzeć do szkoły, nie mówiąc już o pieniądzach na książki czy zeszyty. Ich rodzice spędzili całe życie nie wyjeżdżając z rodzinnej wsi, dla bohaterów Nestorowicza podróż do Warszawy na Światowy Kongres Młodzież jest więc spełnieniem wszystkich marzeń o podróżowaniu, a nowo wzniesiony PKiN jawi się im jako ósmy cud świata.
Dla ludzi, których wspomnienia wybrał Nestorowicz, powojenna rzeczywistość dawała rzeczywiste nadzieje na skok do "lepszego świata" i wielu z nich odczuwało, zwłaszcza we wczesnej młodości, wdzięczność i lojalność wobec systemu. Z tym większą goryczą niektórzy z nich odkrywali, że nie żyją w najsprawiedliwszym z ustrojów na świecie.