Janusz Kurtyka

Janusz Kurtyka był historykiem z tytułem doktora habilitowanego oraz prezesem Instytutu Pamięci Narodowej w latach 2005-2010. Zginął tragicznie w katastrofie samolotu prezydenckiego w Smoleńsku 10 kwietnia 2010 r.

Janusz Kurtyka - życiorys, rodzina, działalność naukowa i polityczna

Janusz Kurtyka urodził się 13 sierpnia 1960 r. w Krakowie w rodzinie inżyniera Elektroprojektu Stanisława i pracowniczki administracyjnej Transbudu, Stanisławy z domu Jasek. Janusz miał brata Andrzeja, wykładowcę w Instytucie Filologii Angielskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Chłopcy dorastali w Nowej Hucie.

Po ukończeniu liceum rozpoczął studia historyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Tam też stworzył i stanął na czele "Studenckich Zeszytów Historycznych", a także działał w studenckich wydawnictwach. W 1980 r. stał się jednym z założycieli Niezależnego Zrzeszenia Studentów, które organizowały protesty.

W 1995 r. uzyskał tytuł doktora w Polskiej Akademii Nauk. W tym samym roku rozpoczął pracę jako adiunkt. Doktorem habilitowanym został w 2000 r. Jego specjalnościami były: genealogia oraz historia okresu nowożytności i średniowiecza. Zajmował się również naukami pomocniczymi dla historii. Brał udział w wielu międzynarodowych konferencjach. Współpracował z Departamentem Studiów Średniowiecznych Środkowej Europy na uniwersytecie w Budapeszcie. Zasiadał w Radzie Naukowej Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk. W 2003 r. został wybrany na prezesa stowarzyszenia kombatanckiego "Wolność i Niezawisłość".

Janusz Kurtyka prowadził działalność dydaktyczną w liceach i uczelniach wyższych w Krakowie i Przemyślu. Był dyrektorem Instytutu Historii i Archiwistyki PWSZ oraz członkiem Senatu tej instytucji.
Po 1989 r. przez 11 lat stał na czele koła NSZZ "Solidarność" przy krakowskim Instytucie Historii.
Od 1990 r. należał do Partii Republikańskiej, a od 1992 r. Partii Chrześcijańskich Demokratów. Rok później startował w wyborach do Sejmu. Później związał się ze Stronnictwem Konserwatywno-Ludowym.

W 2005 r. został dyrektorem krakowskiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej. W tym samym roku otrzymał funkcję prezesa tej instytucji. Nie doczekał końca kadencji, gdyż zginął tragicznie 10 kwietnia 2010 r. w wyniku katastrofy samolotu prezydenckiego w Smoleńsku, którym leciał, by uczcić 70. rocznicę sowieckiej zbrodni w Katyniu. Pogrzeb odbył się 23 kwietnia w Krakowie. Grób Janusza Kurtyki znajduje się w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Rakowickim. Dwa lata po katastrofie miała miejsce ekshumacja ciała prezesa IPN, co miało posłużyć śledztwu prokuratury wojskowej. Drugi pogrzeb odbył się 23 marca 2012 r.

Odznaczenia Janusza Kurtyki:

• ukraiński Order „Za Zasługi” trzeciego stopnia (2007)
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2009)
• Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (2010, pośmiertnie)
• Krzyż Wolności i Solidarności (2015, pośmiertnie)

Żoną Janusza Kurtyki była Zuzanna Kurtyka z domu Wypasek. Para doczekała się dwóch synów: Pawła i Krzysztofa.
Zmarł w katastrofie samolotu prezydenckiego w Smoleńsku 10 kwietnia 2010 r.

Janusz Kurtyka - książki

Janusz Kurtyka napisał ponad 140 publikacji naukowych. Był współautorem "Słownika historyczno-geograficznego województwa krakowskiego w średniowieczu", a także autorem haseł do "Polskiego Słownika Biograficznego". Znajdował się również w redakcji, zajmującej się historią dla Wielkiej Encyklopedii PWN.
W 1989 r. Janusz Kurtyka wydał biografię Leopolda Okulickiego, generała brygady Wojska Polskiego, współtwórcy SZP-ZWZ-AK oraz ostatniego komendanta głównego Armii Krajowej - "Generał Leopold Okulicki „Niedźwiadek” (1898–1946)".
Janusz Kurtyka napisał również książki takie jak:

• "Konspiracja i opór społeczny na Podkarpaciu w okresie PRL"
• "Janusz Kurtyka w mediach, Rzeczpospolita wolnych ludzi"
• "Podole w czasach Jagiellońskich. Studia i materiały"
• "Latyfundium Tęczyńskie. Dobra i właściciele (XIV–XVII wiek)" (temat habilitacji)
• "Z dziejów agonii i podboju. Prace zebrane z zakresu najnowszej historii Polski"
• "Odrodzone królestwo. Monarchia Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego w świetle nowszych badań"
• "Tęczyńscy. Studium z dziejów polskiej elity możnowładczej w średniowieczu" (rozprawa doktorska) - praca została doceniona przez Polskie Towarzystwo Heraldyczne i Towarzystwo Popierania i Krzewienia Nauk

W 2000 r. Janusz Kurtyka został laureatem Nagrody im. Joachima Lelewela, a w 2011 także Nagrody im. Jerzego Łojka. W 2007 r. Pośmiertnie, w 2010 r. otrzymał nagrodę Kustosza Pamięci Narodowej. Cztery lata później Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich stworzyło specjalną nagrodę dla wybitnych publikacji historycznych i nadało jej imię Janusza Kurtyki.