8z11
Miał świadomość zmian
Chwin podkreślił, że Grass był jednym z tych Niemców, którzy uświadomili sobie, że powojenne zmiany są nieodwracalne.
- Nostalgia, którą odczuwał, nie przekładała się na niechęć do polskości Gdańska. Grass był pisarzem miasta, w którym tradycje polska i niemiecka współistniały, były sobie bliskie. W końcu w ''Blaszanym bębenku'' w losach powieściowych postaci polskość, niemieckość i kaszubskość łączą się w piękną, symboliczną całość. Grass bardzo dobrze wypowiadał się o polityce wschodniej Niemiec, którą sam zresztą współtworzył jako sekretarz Willy'ego Brandta. Mam wrażenie, że wielkim dziełem Grassa jest mit Wolnego Miasta Gdańska - mówił Chwin.