Trwa ładowanie...
recenzja
26-04-2010 16:20

Człowiek pozostaje zagadką

Człowiek pozostaje zagadkąŹródło: Inne
dbyulev
dbyulev

Bohaterką Teresy Steve’a Sem-Sandberga nie jest Teresa, ale Ulrike. Teresa to jedno z imion, którymi posługiwała się Ulrike Meinhof, członkini grupy terrorystycznej RAF, znanej także jako Baader-Meinhof. Ulrike dla Sem-Sandberga okazała się najciekawszą postacią tej grupy; czy dlatego, że była najbardziej nieszczęśliwa? Że zapłaciła najwyższą cenę za swoją wiarę i poświęcenie? Sem-Sandberg przedstawia losy Ulrike, jej powolną przemianę z zaangażowanej dziennikarki w terrorystkę. Sem-Sandberg przyjmuje ciekawą perspektywę: wchodzi w głąb duszy swojej bohaterki, gdyż to jej psychika interesuje go najbardziej. Jednocześnie powieść Sem-Sandberga nie rekonstruuje historii grupy Baader-Meinhof, prezentuje jedynie wybrane zdarzenia; elementy te nie układają się w ciąg przyczynowo-skutkowy; ta nielinearność wydaje się efektem decyzji, by skoncentrować się na psychice postaci.

Najmocniejszą warstwą utworu jest analiza ogarniającego Ulrike obłędu; jej choroba widoczna jest na dwu planach: z jednej strony jest to uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, Ulrike cierpiała z powodu skutków guza, który rozwinął się w jej mózgu; z drugiej strony jest to zaprzedanie duszy idei, która prowadzi członków RAF do samozniszczenia. Sem-Sandberg szuka odpowiedzi na pytanie o Ulrike – kim była, dlaczego porzuciła dwoje dzieci, którymi sama się zajmowała, dlaczego przestała pisać, a zaczęła zabijać. Poszukiwania Sandberga widać także w konstrukcji tekstu, który nie ma zamkniętej formy, którego kształt jest stale in statu nascendi. Czytelnik intuicyjnie wyczuwa, że trzyma w dłoniach powieść, mimo że w tekście znajdują się relacje prasowe z poszczególnych wystąpień Baader-Meinhof, stenogramy przesłuchań Ulrike, jej artykuły, wystąpienia, listy. Sem-Sandberg szuka prawdy o swej bohaterce w tych formach, których fundamentem jest obiektywizm, ale zespala je ze sobą spoiwem fikcji. Tą sylwiczną
konstrukcją Sem-Sandberg uznaje swą przegraną, fakt, że nie umiemy wskazać, gdzie leży prawda; mimo tego podejmuje on wysiłek dotarcia do niej.
Sem-Sandberg wydaje się utożsamiać się z Ulrike tak bardzo, że jej wrażliwość staje się jego punktem odniesienia. Cięta inteligencja Meinhof i jej bezkompromisowe poszukiwanie prawdy znajdują wyraz w ironicznych komentarzach, które mogą pochodzić od autora, ale mogłyby wyjść z ust Ulrike: „Opowieść o chorobie Meinhof. Jeden z artykułów naświetlających Meinhof w nielegalny świat nosi tytuł: Die Frau, die einen Gehirntumor hatte, ließ das Haus ihres früheren Ehemannes demolieren. (...) Zaznacz krzyżykiem: prawda czy fałsz.

Sem-Sanberg tak przedstawia Ulrike, że czytelnik w niebezpieczny sposób ulega współczuciu dla niej. Jej zagubienie, kruchość, żarliwa wiara, że konsumpcyjne i żyjące w zakłamaniu społeczeństwo niemieckie trzeba zmienić nawet za cenę życia, póki nie będzie za późno zyskują jej sympatię. Z pola widzenia znikają ofiary zamachów przeprowadzonych przez Baader-Meinhof oraz atmosfera strachu, jakim grupa terrorystyczna zniewoliła społeczeństwo. Prawdopodobnie taki był cel Sem-Sandberga: przedstawić Ulrike przede wszystkim jako człowieka, którego czyny mogą być oceniane i osądzane, podczas gdy sam człowiek pozostaje zagadką.

dbyulev
Oceń jakość naszego artykułu:
Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.

Komentarze

Trwa ładowanie
.
.
.
dbyulev

Pobieranie, zwielokrotnianie, przechowywanie lub jakiekolwiek inne wykorzystywanie treści dostępnych w niniejszym serwisie - bez względu na ich charakter i sposób wyrażenia (w szczególności lecz nie wyłącznie: słowne, słowno-muzyczne, muzyczne, audiowizualne, audialne, tekstowe, graficzne i zawarte w nich dane i informacje, bazy danych i zawarte w nich dane) oraz formę (np. literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne, programy komputerowe, plastyczne, fotograficzne) wymaga uprzedniej i jednoznacznej zgody Wirtualna Polska Media Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, będącej właścicielem niniejszego serwisu, bez względu na sposób ich eksploracji i wykorzystaną metodę (manualną lub zautomatyzowaną technikę, w tym z użyciem programów uczenia maszynowego lub sztucznej inteligencji). Powyższe zastrzeżenie nie dotyczy wykorzystywania jedynie w celu ułatwienia ich wyszukiwania przez wyszukiwarki internetowe oraz korzystania w ramach stosunków umownych lub dozwolonego użytku określonego przez właściwe przepisy prawa.Szczegółowa treść dotycząca niniejszego zastrzeżenia znajduje siętutaj