Zniknięcie Pato

Tytuł powieści Zniknięcie Patò nawiązuje do końcowego epizodu z Każdemu, co mu się należy Leonarda Sciascii. Camilleri osnuł swoją historię na zmyślonym, jak powiada, fakcie z gazetowej kroniki, a całą akcję osadził w roku 1890. Podczas wielkanocnego przedstawienia widowiska pasyjnego znika szanowany obywatel Vigaty, dyrektor miejscowej filii sycylijskiego banku, niejaki księgowy Patò. Gorączkowe poszukiwania prowadzone przez dwie instancje śledcze - policję i karabinierów - grożą wybuchem skandalu, w sprawę zamieszana jest mafia, miejscowi notable, a także wysoko postawione osobistości ze świata polityki i kościelnej hierarchii. Wyjście na jaw prawdy mogłoby uruchomić lawinę, burzącą dotychczasowy ład, oparty na korupcji i mafijnych powiązaniach.

Powieść napisana według wszelkich reguł budowania dramaturgii, ma formę po części epistolarną, jest kolażem raportów policyjnych, artykułów gazetowych, listów wymienianych na kolejnych szczeblach władzy, a także anonimów i napisów ściennych. Camilleri sięga do różnych rejestrów języka: język gazetowy sąsiaduje tu z trybem biurokratycznym, iście barokowa retoryka mieszczańskich notabli zderza się z dialektalną mową miejscowych analfabetów.

Camilleri powieściową intrygę „zmyśla”, ale pokazuje całkiem prawdziwy mechanizm obronny skorumpowanej władzy, która uruchamia pokaźny arsenał środków, żeby zachować swoją pozycję i przywileje.