Pierwszą w historii wystawę poświęconą dziejom Biblioteki Ordynacji Zamoyskiej (BOZ) otwarto we wtorek w Pałacu Rzeczypospolitej w Warszawie. Większość spośród ponad 200 eksponowanych zbiorów prezentowana jest po raz pierwszy. W ten sposób uczczono 400-lecie śmierci jej założyciela, Jana Zamoyskiego (1542-1605).
Ostatnim ordynatem Biblioteki był zmarły trzy lata temu imiennik założyciela BOZ, Jan Zamoyski. Swą funkcję pełnił do 1944 roku. „Ordynację w Polsce zniesiono po II wojnie światowej, zbiory rodziny Zamoyskich znajdują się w wieczystym depozycie Biblioteki Narodowej”.
„Przedstawiamy tu skarby kultury polskiej i światowej. BOZ to skarbiec naszego narodu” - podkreślił komisarz wystawy, Tomasz Makowski. „Na wystawie jest m.in. 138 obiektów najwyższej klasy historycznej, takich jak autograf wiersza Dryas Zamchana Jana Kochanowskiego i listy Erazma z Rotterdamu do biskupa krakowskiego Piotra Tomickiego” - dodał.
Zobaczyć można także Sakramentarz tyniecki z XI wieku - najstarszy z zachowanych w Polsce rękopiśmiennych kodeksów liturgicznych, kupiony od zakonu benedyktynów w 1814 roku przez Stanisława Kostkę Zamoyskiego, 12. ordynata Biblioteki.
Prezentowane są m.in. odpis mapy świata Klaudiusza Ptolemeusza sporządzony w 1467 roku, Starożytności żydowskie i Wojna żydowska Józefa Flawiusza - jedyny w Polsce rękopis z kompletnym tekstem dzieł tego żydowskiego historyka, spisany w 1466 roku, a także pierwsze tłumaczenie na język polski średniowiecznej biografii Aleksandra Wielkiego (wydane w 1510 roku).
Przed wojną Biblioteka liczyła około 150 tysięcy woluminów. Od 1811 roku mieściła się w Pałacu Błękitnym w Warszawie, w czasie II wojny światowej hitlerowcy spalili ją niemal w całości. „Uratowało się 1 tysięcy 800 egzemplarzy. To był czysty przypadek - wejście do piwnicy bibliotecznej, w której je przechowywano, było od strony ogrodu i Niemcy go nie zauważyli” - wyjaśnił Makowski.
Organizatorami wystawy są stołeczna Biblioteka Narodowa i Muzeum Zamojskie. W Pałacu Rzeczypospolitej będzie można oglądać ją do 17 lipca, a pomiędzy 25 sierpnia a 2 października - w Muzeum w Zamościu.