Wiersze wybrane - Juan Gelman

Wybrać zaledwie ułamek z twórczości bodaj najwybitniejszego żyjącego poety języka hiszpańskiego, z dzieła trwającego i rozwijającego się nieprzerwanie od ponad pół wieku, wybrać niewielki fragment, który dałby polskiemu czytelnikowi pojęcie o wadze tej poezji i jej miejscu w historii literatury światowej – wydaje się zadaniem karkołomnym. Jednak nieobecność poezji Juana Gelmana w polskich przekładach to wyjątkowy i niepojęty, mówiąc bez ogródek, grzech zaniechania. Nieistnienie zjawiska, jakim jest dzieło Gelmana, w polskiej świadomości czytelniczej, w polskiej refleksji historyczno- i krytycznoliterackiej, w samej polszczyźnie wreszcie, czuje się najdobitniej, wertując 1300-stronnicową edycję jego wierszy zebranych, która ukazała się w 2012 roku w Hiszpanii. Pomieszczonych tam 29 książek poetyckich, od debiutanckiego Violín y otras cuestiones („Skrzypce i inne sprawy”) z 1956 roku począwszy, pozwala nam obcować z dziełem gigantycznym, niezwykłym, osobnym, niepoddającym się żadnego typu uproszczeniom,
domagającym się głębokiego namysłu zarówno w przestrzeni językowej, jak i w czasie historycznym.

Pierwsza polska publikacja książkowa wierszy Juana Gelmana ma ukazać – najpełniej, jak to możliwe – dominanty tej poezji, jej cechy najistotniejsze i charakterystyczne, jej odrębność, ale również konteksty historycznoliteracki i autobiograficzny, w których powstawała. Decyzja – w sytuacji pierwszego zetknięcia z tak wymagającą i niemal zupełnie nieznaną w Polsce twórczością – o wydaniu dwujęzycznym (a w wypadku wierszy napisanych w ladino – trójjęzycznym) wydała nam się oczywista.

Podczas dekady otwierającej wiek XXI twórczość Gelmana zyskuje już nie tylko uznanie wśród czytelników, to zdobyła bowiem lata temu, ale poeta zaczyna zbierać nagrodę za nagrodą, za swój ogromny i wybitny dorobek. Nagroda im. Juana Rulfo w 2000, Poetycka Nagroda Iberoamerykańska “Pablo Neruda” w 2005, Nagroda Reina Sofía za poezję iberoamerykańską w 2005, a w 2007 Nagroda Cervantesa, najwyższe wyróżnienie literackie w obszarze języka hiszpańskiego, zwane hiszpańskim Noblem. (Ze wstępu Xaviera Farré)