Picasso i bal

W latach 20. grupa tzw. kapistów z krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych wyruszyła na podbój Paryża. Aby nawiązać kontakty z najważniejszymi postaciami ówczesnej bohemy, a przy okazji pokazać swoje prace – i nieco podreperować budżet – młodzi artyści postanowili zorganizować bal. Zaprosili na niego całą paryską śmietankę artystyczną. Termin wydarzenia wyznaczyli na 27 listopada 1925 r.

To, że impreza w ogóle się odbyła, było możliwe dzięki Misi Godebskiej – protektorce artystów, którą Proust nazwał "żywym pomnikiem historii". Przyjaźniła się ona z Picassem. Była nawet matką chrzestną jego syna! Dlatego gdy wspomniała malarzowi o planach Polaków, ten bez wahania zgodził się objąć patronat nad balem. Zjawił się też na nim osobiście w towarzystwie żony Olgi. Ba, uścisnął dłoń na powitanie wszystkim organizatorom wydarzenia.

Jeden z jego najsłynniejszych obrazów początkowo nikomu się nie podobał

Mowa o namalowanych w 1907 r. "Pannach z Awinionu", uznawanych za jedno z najbardziej wpływowych dzieł sztuki w XX wieku. Przedstawia ono, jak eufemistycznie ujął to kolekcjoner Daniel-Henry Kahnweiler, "scenę cielesnej rozkoszy", czyli pięć prostytutek z ulicy d’Avinyo w Barcelonie. Picasso wyjątkowo przyłożył się do tego obrazu – ponoć stworzył do niego przeszło 400 szkiców! Planował, że będzie to dzieło wybitne, ale początkowo wyglądało na to, że jest… wybitnie nieudane. Jak pisze Hugh Eakin w książce "Wojna o Picassa":

Ogromne płótno, nad którym Picasso spędził wiele miesięcy, nie podobało się nikomu, nawet najbliższym mu duchowo artystom. Derain uznał, że ten rodzaj malarstwa może doprowadzić do samobójstwa, a Braque odniósł wrażenie, że gdy je ogląda, czuje, jakby pluł ogniem po wypiciu benzyny. Malując obraz, Picasso po raz pierwszy zauważył, że jest wyobcowany z własnego kręgu.

Urażony chłodnym przyjęciem dzieła Picasso zwinął obraz w rulon i odłożył w kąt pracowni. Światło dzienne Panny z Awinionu ujrzały więc dopiero w 1916 r., kiedy z mroków zapomnienia wydobył je krytyk André Salmon (on też nadał malunkowi tytuł, pod którym go dziś znamy). Obecnie dzieło można podziwiać w nowojorskim Museum of Modern Art.

Bibliografia:

1. Hugh Eakin, Wojna o Picassa. Jak sztuka nowoczesna trafiła do Ameryki, Rebis 2023.
2. Annie Cohen-Solal, Picasso, Znak Koncept 2023.
3. Henry Gidel, Picasso. Biografia, W.A.B. 2012.
4. Anna Łappo-Malosse, Pablo Picasso. 10 faktów, których nie wiedzieliście o tym artyście, NiezłaSztuka.net (dostęp: 23.11.2023).