Plexus

W powieści Plexus (1953), drugim tomie autobiograficznego cyklu "Różoukrzyżowanie" ("The Rosy Crucifixion"), Henry Miller wraca pamięcią do połowy lat 30., kiedy dopiero dojrzewała w nim myśl o poświęceniu się pisarstwu. Był to dla Millera okres trudny - naznaczony burzliwym związkiem z June Mansfield (tu występującą jako Mona), wiecznym niedostatkiem i niepewnością jutra, dorywczymi, często upokarzającymi zajęciami - lecz zarazem pełen intelektualnego wigoru i niespełnionej jeszcze wówczas twórczej pasji. W książce pojawia się cała galeria znakomicie nakreślonych postaci z bliskiego otoczenia Millera, wśród nich oddani przyjaciele, którzy wierzyli w jego talent i wspierali go w krytycznych chwilach. Oto, jak sam autor wyraził się o swoim świeżo ukończonym dziele, kilka lat przed jego publikacją, w liście do przyjaciela i literackiego powiernika Lawrence'a Durrella: Próbowałem opisać kawałek swojego życia, okres dla mnie bardzo ważny - każdy jego dzień był ważny. Może to paplanina, może nie. Ale piszę to, co chcę i jak chcę. Materiał na tę książkę nosiłem w sobie od 1927 roku. Być może urodziłem potwora, ale naprawdę nic mnie to nie obchodzi. Najważniejsze dla mnie jest pozbycie się ciężaru. Poprzez ten akt ukazuję światu, kim byłem i kim jestem. Nieludzkim wysiłkiem było opisanie siebie samego sprzed lat. Jeśli w ogóle myślałem o sztuce, to jedynie w znaczeniu uchwycenia swego dawnego wcielenia z minionych dni. Starałem się być jak najbardziej szczery, gdyż zrobiłem z siebie niezbyt sympatycznego bohatera, i wydawało mi się, że przynajmniej Ty będziesz w stanie czytać między wierszami, łącząc portrety poszukiwacza prawdy z artystą, kłamcą i playboyem. (28 września 1949 r.)