Pieśń o ziemi naszej. Mohort

Pieśń o ziemi naszej - poemat powstał w 1835, w całości wydany bezimiennie w 1843 roku. Wincenty Pol skorzystał z popularnej w romantycznej Europie formy "Obrazu z podróży" i w takim poetyckim pamiętniku opisał różne regiony dawnej Polski, zaczynając od Litwy, a kończąc na zachodniej Galicji. Pieśń... zyskała wielką popularność, ilustrował ją J. Kossak, do fragmentów kantatę skomponował B.K. Dembiński.

Mohort. Rapsod rycerski z podania - poemat powstał w latach 1840-52, wydany w 1855. Temat zaczerpnął poeta z opowieści swego przyjaciela, Ksawerego Krasickiego. W sześciu rapsodach, posługując się formą gawędy, Pol stworzył model chrześcijańskiego rycerza-patrioty, sytuując dzieje Mohorta na tle panoramy dziejów od czasów Jana III Sobieskiego. Wizja Pola ceniona przez współczesnych konserwatystów i demokratów, inspirowała też malarzy: J. Kossaka, P. Michałowskiego, J. Suchodolskiego.