Ukraińska pisarka ostrzega: "KGB werbuje dziś całe narody"

Oksana Zabużko, ukraińska pisarka i eseistka, jest w Polsce.

Przyjechała tu 23 lutego na kilka dni, promować nową książkę – zbiór esejów "Planeta Piołun".

Myślała, że jedzie na kilka dni. Bilet powrotny miała zabukowany na 26 lutego.

– Nie wzięłam nawet laptopa – mówi. - Tylko telefon i małą walizkę: dwie sukienki, bieliznę, kosmetyki.

Jej pobyt z oczywistych względów się przedłuża. Jeździ więc po Polsce, i Europie, promując nie tyle swoją książkę, ale przede wszystkim Ukrainę i jej walkę o wolność od Rosji.

Na spotkaniach – siłą rzeczy – mniej mówi o literaturze, więcej o wojnie.

Przypomina, że tak naprawdę walka w Ukrainie zaczęła się osiem lat temu.

- Pierwsza specoperacja Putina nazywała się "Ruska Wiosna" i zaczęła się w 2014 roku w Donbasie – mówi pisarka. – Putin wmówił Europie, że w Ukrainie trwa wojna domowa. Nie było żadnej wojny domowej. To była zamaskowana agresja rosyjska wymyślona w Moskwie. To oni pojawili się w Doniecku i Ługańsku, zaczęli strzelać do nastolatków, podpalać miasta. Sami wywołali biedę, a potem przywieźli z magazynów przygotowane wcześniej pakiety żywnościowe, przedstawiając się jako wybawcy miejscowej ludności.

Minęło osiem lat i zaczęła się druga faza tej samej "specoperacji". I znów, jak w Donbasie, ostrzeliwane są domy, szpitale i szkoły.

- Rosyjska armia zachowuje się jak średniowieczna horda – mówi Zabużko. - Rozpełza się po moim kraju i terroryzuje cywilów. Rosja to państwo terrorystyczne, a ich armia to banda terrorystyczna.

Czy to w Gdańsku czy w Strasbourgu Zabużko przypomina, że Europa od lat jest spóźniona i jest o jeden krok za Rosją.

- Już aneksję Krymu należało wziąć poważnie, bo to było pogwałcenie prawa międzynarodowego – mówi pisarka. – To był sygnał, że wracamy do jaskiń, gdzie działa tylko prawo siły i przemoc. Ale nikt mnie wtedy nie słuchał. W 2014 roku, gdy w czasie Forum Pisarzy w Berlinie porównałam Putina do Hitlera, moderator wyłączył mi mikrofon, a moje słowa wycięto z protokołu. Już wtedy ostrzegałam Europę. Można było wcześniej zareagować.

Pisarka twierdzi, że Putin kontynuuje starą rosyjską politykę imperialną, tę samą od stuleci:

- To, co mówi Putin, że nie jesteśmy osobnym narodem, że rzekomo nie istniejemy, to jest imperialna kultura, istniejąca od cara Aleksandra II, od jego ukazu emskiego z 1876 r., który zakazał używania języka ukraińskiego. To jest kultura zagłady i wchłaniania mniejszych narodów przez imperium. Polska, w czasach PRL, też miała zostać strawiona i przeżuta.

W rosyjskim psychiatryku

Zabużko ostrzega, że działania FSB i innych specsłużb rosyjskich destabilizują sytuację na całym świecie, także na Węgrzech czy w Polsce. 

- To jest manipulowanie masami – mówi Zabużko. – Każdy naród można zwerbować za pomocą propagandy, kłamstw, populizmu, fake newsów i wojny hybrydowej. Albo za pomocą przekupstwa skorumpować elity rządzące w danym kraju. Nie trzeba przecież kupować całej fabryki, wystarczy przekupić jej dyrektora, żeby odnieść pożądany skutek.

- Rosja chce na całym świecie tworzyć kontrolowany chaos, a technologia cyfrowa daje takie możliwości. Rosja jest mistrzynią kłamstwa, zamieniającą świat w celę więzienną i dom wariatów w jednym. To jest świat pogwałconej logiki, gdzie zabijanie matek z ciąży w szpitalu położniczym nazywa się strzelaniem do batalionu Azowa. Rosja tworzy wirtualną rzeczywistość, żeby przykryć swoje zbrodnie.

Zabużko mówi, że to co zaczęło się na małą skalę, gdy w Rosji sowieckiej zamykało się opozycjonistów w szpitalach psychiatrycznych, teraz dzieje się na masową skalę, bo robi się wariatów z milionów ludzi, wmawiając im, że nie ma żadnej wojny, tylko "specoperacja", że Rosja na nikogo nie napadła, a krwawiąca matka w ciąży to podstawiona aktorka.

- To jest neoorwellowskie imperium kłamstwa – ocenia Zabużko. – Dlatego dziwię się, że po 20 dni inwazji Rosja, która dopuszcza się na terenie Ukrainy ludobójstwa, wciąż jest członkiem Rady Bezpieczeństwa ONZ. Czy to nie hipokryzja?

Kawa w Kijowie

Zabużko radzi, abyśmy pilnowali prawdy i języka.

- Dziennikarze rosyjskiej telewizji wierzą, że 73 procent widzów powtarza bezwiednie to, co usłyszą – mówi. – Rosjanie są odurzeni tą propagandą.

Jak się przed tym bronić?

- Nie odrobiliśmy lekcji z XX wieku – ocenia eseistka. – Dawaliśmy naszym studentom złe książki do czytania. Musimy wrócić do "Archipelagu GUŁag" Sołżenicyna i "Umysłu zniewolonego" Czesława Miłosza, gdzie jest dokładnie przeanalizowane, jak ten system chwyta i przerabia człowieka.

Jak pisarka widzi przyszłość Rosji?

- Upadek i podział Federacji Rosyjskiej na mniejsze, samodzielne państwa – przewiduje. - Ktoś słyszał o Państwie Jakuckim? Przecież oni mogliby żyć na diamentach, które u siebie mają.

A przyszłość samej Zabużko?

- Umówiłam się ze znajomymi w Kijowie na kawę. Kiedy? Na 5 maja – mówi autorka z nadzieją w głosie.