Modernizacja w cieniu Allaha. Współczesny Iran

System polityczny Islamskiej Republiki Iranu reprezentuje swoistego rodzaju strategię kulturową. Jego rozwój i transformacja, włączając w nie przemiany modernizacyjne jako reakcję na wyzwanie cywilizacji zachodniej, obecnie weszły w stadium kryzysu, to znaczy granicznego napięcia między pragnieniem zachowania status quo a koniecznością dokonania zmian. Poprzednie kryzysy zakończyły się rewolucjami: konstytucyjną (1905–1911) i islamską (1979). Nadciągająca trzecia rewolucja odsłoni kolejną odpowiedź Iranu na modernizacyjne wyzwanie Zachodu, rzucone na początku XIX wieku.

Z puntu widzenia zaburzenia zdolności sterowniczej, by przejąć system i zmienić jego tożsamość, najskuteczniejsze byłoby osłabienie akumulatora:poprzez blokadę dopływu środków do systemu oraz utrudnienie ich przepływu w systemie. Takie próby były już podejmowane w czasach embarga i sankcji gospodarczych i z dużym prawdopodobieństwem będą kontynuowane. Drugi, nieco trudniejszy i bardziej czasochłonny sposób zaburzenia zdolności sterowniczej to wojna informacyjna – poprzez rozpoznanie słabych punktów torów komunikacyjnych między modułami, rozbudowanie siatki szpiegów i agentów, a następnie wytworzenie narzędzi komunikowania się z tymi członkami społeczeństwa, którzy kontestują zastany porządek. Świadomość potencjału energetycznego symboli w przestrzeni kulturowej pozwala na skuteczne sterowanie emocjami społeczeństwa nie tylko szyickim przywódcom, lecz także potencjalnym antagonistom obecnego systemu politycznego.

Profesor nadzwyczajny, dr hab. Małgorzata Abassy – kulturoznawca i literaturoznawca, rusycystka i iranistka. Kierownik Zakładu Nowożytnej Kultury Rosyjskiej i Teorii Systemów Kulturowych w Instytucie Rosji i Europy Wschodniej. Od 1994 roku związana z Uniwersytetem Jagiellońskim. Obszary zainteresowań badawczych to: rosyjska inteligencja, kulturowe uwarunkowania odmienności Rosji i krajów islamskich od Zachodu, stosunki rosyjsko-irańskie i polsko-rosyjskie na fundamencie kultury, literatura piękna i publicystyka jako narzędzia kształtowania świadomości narodowej oraz źródło wiedzy o historii i mentalności narodów.