Melancholia sprzeciwu

Do małego środkowoeuropejskiego miasteczka przybywa trupa cyrkowa z największym na świecie (wypchanym) wielorybem oraz enigmatyczną postacią Księcia. Cyrk budzi niepokój miejscowych. Mieszkańcy z trwogą śledzą złowróżbne znaki na niebie i ziemi, mówi się o zagładzie, końcu świata, sądzie ostatecznym.

W tej pełnej napięcia surrealistycznej scenerii rozwija się przyjaźń Esztera, emerytowanego dyrektora miejscowej szkoły muzycznej, oraz Janosa Valuski, młodego roznosiciela gazet, uważanego przez innych za nieszkodliwego dziwaka. Ich losy, a także historię obracającego się w ruinę miasta, naznaczy wkrótce najazd tajemniczych wandali i brawurowa akcja wojska. Przestają świecić latarnie, na chodnikach zalegają sterty śmieci, a po ulicach grasują watahy bezpańskich kotów. Czy mieszkańców czeka zagłada? Czy odzyskają ład i porządek? A jeśli tak, co dalej?

Melancholia sprzeciwu jest zarówno traktatem filozoficznym, jak i brawurowo napisaną powieścią. Wydarzenia toczą się wartko, a niezwykle plastyczne opisy budują niezapomniany, groteskowy nastrój opowieści. Krasznahorkai łączy pietyzm dla szczegółu z wizjonerskim rozmachem, subtelny dyskurs filozofii z rozmaitymi potocznymi odmianami języka. Powstał utwór wielowarstwowy, mądry oraz – mimo odległej daty premiery – aktualny i uniwersalny.