Max Stirner

Max Stirner (ur. 25.11.1806 r. - 25.06.1856 r.) jest pochodzącym z Niemiec filozofem, który napisał słynną książkę ''Jedyny i jego własność''. Stirner uważany jest również za głównego teoretyka anarchoindywidualizmu.

Max Stirner – młodość i edukacja

Max Stirner przyszedł na świat w luterańskiej rodzinie zamieszkującej Bayreuth. Nazwisko filozofa jest tak naprawdę pseudonimem, który utworzony został od dużego czoła Maxa i wykorzystywany był przez niego jako literacki pseudonim. Ojciec Stirnera zmarł, kiedy syn był w wieku 6 miesięcy, dlatego wychowywany był przez matkę i w późniejszym czasie przez ciotkę. Było to spowodowane nowym małżeństwem matki, która wskutek tego wyjechała z Bayreuth do Chełmna, gdzie razem z synem mieszkała do czasu ukończenia przez niego 12 roku życia. Kiedy Max Stirner był już starszy, ukończył studia na uniwersytetach w Erlagen, Berlinie i Królewcu nie zdobywając jednak żadnego tytułu. W Berlinie przyszły filozof uczęszczał na trzy wykłady Hegla: historia filozofii, filozofia religii i filozofia subiektywnego ducha, która odnosiła się do struktur poznawczych i procesów dotyczących indywidualnego umysłu. Kończąc etap studiów, Max Stirner zajął się w znacznej mierze rodzinnym sprawom związanym z psychiczną chorobą matki, co skutkowało powrotem do Berlina w 1832 roku. Stirner rozpoczął tam szukanie pracy nauczyciela. Ostatecznie udało mu się zatrudnić jako nauczyciel w prywatnej szkole w roli nauczyciela łaciny. W międzyczasie przyszły filozof poślubił Agnes Butz (1815 – 1838), która była córką właścicielki mieszkania, które Stirner wynajmował. Niestety Agnes zmarła w 1838 roku podczas porodu.

Max Stirner – powrót do Berlina

W okresie 1839 – 1844 Max Stirner zamieszkiwał w Berlinie, gdzie pracował w prywatnej szkole dla dziewcząt, ucząc literatury i historii. Oprócz tego Stirner zaczął udzielać się w kawiarenkach, poznając berlińskich intelektualistów. Jego dzień zaczynał się wówczas przesiadywaniem w czytelni Willibald Alexisa, aby następnie przenieść się do Cafe Stehely i wieczór zakończyć w winiarni Hippel znajdującej się na ul. Friedrichstrasse. We wszystkich tych miejscach można było spotkać młodoheglistów, którzy skupieni byli wokół Bruno Bauera. To tam Strirner poznał swoją kolejną żonę czyli Marie Dahnhard, której dedykował swoje największe dzieło ''Jedyny i jego własność''. Pomimo niewielkiej popularności Max Stirner w kręgach myślicieli zyskał szacunek ze względu na swoje poglądy, wrogość do religii, oraz zdolność prowokowania dyskusji. W tamtym okresie filozof poznał Engelsa, który wykonał jedyny istniejący portret Stirnera. To również wtedy Max Stirner zaczął wydawać pierwsze publikacje, a kilka jego dziennikarskich tekstów ukazało się w lokalnych berlińskich gazetach: Leipziger Allgemeine Zeitung i Rheinische Zeitung. Oprócz tego Max napisał recenzję filmu ''Trąby Sądu Ostatecznego (1842 r.)'' Bruno Bauera, w którym atakował on Hegla oraz tekst dotyczący pedagogiki ''Fałszywe zasady naszej edukacji (1842 r.)''. Prace te pozwalały stworzyć Stirnerowi swój indywidualny pogląd na swoją późniejszą twórczość. To również w tym okresie rozpoczął pracę nad książką ''Jedyny i jego własność'', który ukazał się ostatecznie w 1844 roku w Lipsku w ilości 1000 egzemplarzy.

Max Stirner – odbiór ''Jedyny i jego własność''

Publikacja ''Jedyny i jego własność'' odniósł sukces wśród krytyków, przyciągając uwagę m.in.: Kuno Fischera i Bettiny von Arnim oraz lewicowych heglistów w tym: Ludwiga Feuerbacha, Arnolda Ruge'a, Mojżesza Hessa i Bruno Bauera, którzy mieli przeciwne poglądy. Mimo to książka nie okazała się finansowym ani literackim sukcesem, a sam Max Stirner zmuszony był po wydaniu majątku swojej żony zwrócić się o pożyczkę na łamach Vossische Zeitung. Druga żona Marie Dahnhardt zostawiła go pod koniec 1846 rok, a kilka lat później biograf John Henry Mackay znalazł ją w angielskiej społeczności rzymskokatolickiej. Niestety odmówiła osobistego spotkania, jednak odpowiedziała na wiadomość, opisując w niej Stirnera jako mężczyznę chytrego, którego nie kochała i nie szanowała.

Max Stirner – od 1847 roku

Max Stirner od 1847 roku prowadził proste, spokojne życie, które coraz bardziej dotykała bieda. Odcięty od najważniejszych wydarzeń (zignorował w 1848 r. rewolucję) kontynuował pisanie, dodatkowo tłumacząc na język niemiecki książki ekonomiczne Adama Smitha i Jean-Baptiste Saya oraz tworząc dla Oesterreichischen des Journal Lloyd. Ponadto w tym czasie największym problemem Maxa Stirnera było unikanie wierzycieli, dlatego mężczyzna bardzo często zmieniał miejsce zamieszkania. Mimo to nie udało mu się uniknąć więzienia, w którym za długi osadzony został w latach 1853 i 1854. Dwa lata później Max Stirner wrócił do Berlina, gdzie znowu zmagał się z kłopotami finansowymi. Zmarł 25 czerwca na skutek śpiączki odniesionej przez nieszczęśliwe ukąszenie przez owada.

Max Stirner – ''Jedyny i jego własność''

''Jedyny i jego własność'' to najbardziej znane dzieło Maxa Strirnera, które wydane zostało w 1844 roku przez Verlaga von Otto Wiganda. Treść książki (traktatu filozoficznego) w znacznej mierze poświęcona została tytułowemu ''Jedynemu'' czyli jednostce, która według autora pozostaje egoistyczna i wyzwolona. Oprócz tego Strirner poprzez treść publikacji krytykuje filozofię Hegla oraz całą lewicę heglowską. W największej mierze autor skupia się na Feuerbachu, któremu zarzuca przede wszystkim za mały radykalizm odnośnie redukowania niepotrzebnych pojęć w stosunku do jednostki. Jako przykłady podaje odrzucenie przez Feuerbacha idei Boga oraz zastąpienie go przez ideę Człowieka. Oprócz tego w rozumieniu autora ''Jedyny'' wykracza poza granice człowieczeństwa, ponieważ w przeciwieństwie do niego jest realnym, niepodważalnym bytem. Jak już zostało wspomniane, podczas życia Strirnera książka nie została doceniona, jednak po śmierci pisarza inspirowało się nią wielu twórców w tym: Albert Camus czy Friedrich Nietzsche.