Trwa ładowanie...
recenzja
26-04-2010 16:18

Manifest przeciwko racjonalizmowi

Manifest przeciwko racjonalizmowiŹródło: Inne
d4i1ydt
d4i1ydt

Wbrew wszelkim pozorom, w podtrzymywaniu których celuje oficjalna nauka, tak zwany racjonalistyczny ogląd i wyjaśnianie świata są wynalazkiem dosyć nowym. Bo cóż znaczy te raptem dwieście lat na tle całych dziejów ludzkości? To jedynie nietrwała pozłota na monecie tych dziejów, spod której często prześwituje warstwa starsza i całym pokoleniom bliższa – składająca się z przekonań zgoła nieracjonalnych, systemów magicznych, religii i mitów. Najlepszym dowodem na nieprzemijającą żywotność tychże są powracające co kilka czy kilkadziesiąt lat fale poglądów antyracjonalistycznych, skłaniające znaczną część społeczeństwa do korzystania z wiedzy ezoterycznej i pogłębiania swojej duchowości. Pomiędzy tymi falami elementy dawnych „przednaukowych” systemów wiedzy funkcjonują w świadomości społecznej w pewnym ukryciu i pojawiają się na jej powierzchni pod różnymi nowymi etykietkami. Czy będzie to ekofilozofia z przekonaniem o jedności wszechrzeczy, czy parareligijne wykazy aniołów i demonów, czy powszednie – i
powszechne – przekonania o działaniu zaklęć, uroków, amuletów i talizmanów.

Tego typu ślady magicznej wiedzy tajemnej dostrzega wokół siebie bohater powieści Samotnie. Widzi je zarówno w świecie, który go otacza (Stany Zjednoczone późnych lat 60. XX w.), jak i za pośrednictwem lektur, którym się oddaje. Pierce Moffett to miłośnik historii i wykładowca. Wskutek różnych okoliczności życiowych podejmuje decyzję o porzuceniu wielkiego miasta i pracy na uczelni. Przenosi się do sielskiego miasteczka z zamiarem napisania książki. Będzie ona dotyczyć właśnie tajemnej historii świata, o której pamięć przetrwała czystki racjonalistycznej rewolucji – w postaci pewnych intuicji, wierzeń, zachowań, artefaktów. Źródłem ich wszystkich ma być AEgipt – mityczna rzeczywistość, równoległa do naszej. Z jednej strony, powieść opisuje więc dociekania Pierce’a dotyczące natury wszechrzeczy, poszukiwania prawdy o niej. To intelektualne śledztwo bohatera jest także zagłębianiem się we własne wnętrze (bo człowiek jest wszak odbiciem wszechświata) oraz w dzieje i dzieła osób, które wcześniej podobne
peregrynacje prowadziły, takich jak: John Dee (mag z czasów elżbietańskich), Giordano Bruno, William Szekspir, czy Fellowes Kraft (wykreowany przez autora pisarz powieści historycznych). Z drugiej strony, Samotnie relacjonuje codzienne losy Pierce’a i kilkorga innych osób, które postanowiły zacząć nowy etap życia w miejscu, gdzie natura spotkała się z cywilizacją, ale jej jeszcze nie uległa.

Powieść Crowleya (będąca pierwszym tomem tetralogii) to jego osobisty manifest przeciwko racjonalizmowi: postrzeganiu świata jako tworu martwego i podlegającego jedynie prawom mechaniki. Samotnie stanowi wielowymiarową afirmację przekonania, że świat jest żywy, zmienia się w sposób nie tylko ilościowy, ale i jakościowy, że działają w nim siły, których nie wytłumaczy zwykła fizyka, ale dla zrozumienia których niezbędna jest i intuicja, i metafizyka. Autor postuluje docenienie nieracjonalnych sił, które drzemią w człowieku – serca otwartego na magię emocji – i przedkładanie ich nad „mędrca szkiełko i oko”. To oczywiście przekonanie na wskroś romantyczne, które wrażliwcy epoki Dziadów i Frankensteina dzielili z wojownikami rewolucji dzieci kwiatów. Nic więc dziwnego, że gdy w okresie owej rewolucji powieść Crowleya została opublikowana po raz pierwszy, stała się obiektem kultu. Dzisiaj pozostaje jednak nie tylko znamiennym znakiem tamtych czasów, ale materią wciąż żywą, stawiającą aktualne pytania,
wzbudzającą dyskusje, a wreszcie – dowodem niezwykłego literackiego stylu i erudycji autora.

d4i1ydt
Oceń jakość naszego artykułu:
Twoja opinia pozwala nam tworzyć lepsze treści.

Komentarze

Trwa ładowanie
.
.
.
d4i1ydt

Pobieranie, zwielokrotnianie, przechowywanie lub jakiekolwiek inne wykorzystywanie treści dostępnych w niniejszym serwisie - bez względu na ich charakter i sposób wyrażenia (w szczególności lecz nie wyłącznie: słowne, słowno-muzyczne, muzyczne, audiowizualne, audialne, tekstowe, graficzne i zawarte w nich dane i informacje, bazy danych i zawarte w nich dane) oraz formę (np. literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne, programy komputerowe, plastyczne, fotograficzne) wymaga uprzedniej i jednoznacznej zgody Wirtualna Polska Media Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie, będącej właścicielem niniejszego serwisu, bez względu na sposób ich eksploracji i wykorzystaną metodę (manualną lub zautomatyzowaną technikę, w tym z użyciem programów uczenia maszynowego lub sztucznej inteligencji). Powyższe zastrzeżenie nie dotyczy wykorzystywania jedynie w celu ułatwienia ich wyszukiwania przez wyszukiwarki internetowe oraz korzystania w ramach stosunków umownych lub dozwolonego użytku określonego przez właściwe przepisy prawa.Szczegółowa treść dotycząca niniejszego zastrzeżenia znajduje siętutaj