Inna twarz Bliskiego Wschodu

O żadnym kraju nie da się całej prawdy powiedzieć w jednej, nawet dość grubej książce. Żadnego kraju nie da się poznać w czasie kilkunastodniowej wycieczki. To wszystko to zaledwie muśnięcia czegoś innego, nieznanego i fascynującego.Szczególnie jest to trudne wtedy, kiedy oglądana kultura i spotykane społeczeństwo są inne niż te w których na co dzień żyjemy. Po tej książce nie oczekiwałem zbyt wielu cudów. Mimo tych w miarę skromnych wymagań rozczarowałem się jednak, może nie całkiem, ale w dużym stopniu.

Stanisław Guliński zabiera nas w podróż po krajach Bliskiego Wschodu: do Turcji, Egiptu, Syrii, Iraku, Palestyny czy Sudanu. Różne są te spotkania. Jednym razem jest to wycieczka krajoznawcza, innym razem podróż śladami historii, to znowu jazda autostopem przez daną ziemię. Autor jest zafascynowany tym rejonem świata. Bywał tu jako przewodnik, tłumacz, badacz. Ma ogromną wiedzę o historii i współczesnych realiach opisywanych miejsc. Ta wiedza jest, dość paradoksalnie, dużą przeszkodą w dobrym zrozumieniu tej książki. Podstawowym problemem staje się nagle proste pytanie: dla kogo książka została napisana? Dla laików, którzy Bliski Wschód znają tylko z wiadomości telewizyjnych? Dla bywalców tego zakątka Ziemi? Nie wiem, nie potrafię odpowiedzieć na tak postawione pytanie. Czuję się laikiem, zagubionym w medialnym szumie sprzecznych informacji na ten temat. Nie rozumiem konfliktów tam się rozgrywających. Nie znam dobrze historii, kultury, literatury, sztuki, nauki. Jeśli jednak miałbym je poznawać
dzięki tej książce - jest to niemożliwe. Autor swobodnie żongluje datami, miejscami, nazwiskami. Jemu to wszystko coś mówi, ma podstawy teoretyczne i wieloletnią praktykę. Nie potrafię ze zlepku mnóstwa informacji stworzyć sensownego obrazu opisywanych miejsc.

Książka ma lepsze i gorsze rozdziały. Pisane one były w różnym czasie i z różnej perspektywy. Autorowi udaje się wciągnąć czytelnika w atmosferę miejsca i czasu opisując rozmowy z mieszkańcami, jak choćby podczas podróżowania po Turcji. Świat oglądamy okiem konkretnego człowieka to obraz subiektywny, ale i frapujący.Gorzej kiedy autor zanurza się w historii, jak dzieje się to w przypadku Egiptu, kiedy próbuje wyciągać wnioski natury ogólnej. Bez szerszego zasobu wiedzy trudno to wszystko zrozumieć. Mam za to poczucie zmarnowanej szansy. Chciałem dowiedzieć się czegoś o opisywanych krajach, chciałem zobaczyć je z innej perspektywy, niż ta prezentowana w powierzchownych mediach. Niestety w większości tekstów czułem się zwyczajnie zagubiony, jak zaskoczony, niedoświadczony podróżnik podczas burzy piaskowej na pustyni.