Imiona własne

"Levinas urzeczywistnia swe idee filozoficzne: "imię własne" to jedno z nazwań "twarzy", zobowiązujący głos, który dobywa się z anonimowości mówienia. Z uwagą odczytując "imiona" Celana, Bubera, Picarda nieuchronnie rozwija opowieść, której jest tyleż autorem, co bohaterem.
Oto u Prousta odsłania sens poszukiwania ukryty w relacji z innym, którą cierpliwie tropi też u Bubera. Polemizuje z Buberem, ale to o nim myśl uparta go nawiedza, gdy wpatruje się w Celanowski Południk. Każde ze spotkań to wydarzenie w sekwencjach długiej fabuły, w której wątek historyczny splata się z wątkiem metafizycznym.
Czyż nie tak należy odczytać spotkanie z Blanchotem? Z tym pisarzem i krytykiem łączyła filozofa wieloletnia przyjaźń, która osobliwie splotła oba wątki opowieści. Blanchot stał się bowiem jednym z partnerów prowadzonego przez Levinasa dialogu jeszcze w czasach, gdy publikował w antysemickich gazetach.
Ten sam Blanchot, który obudził w Levinasie zainteresowanie Proustem i Valerym, a w czasie okupacji uchronił żonę filozofa przed grożącym jej więzieniem. Agnon, Proust, Buber, Wahl, Van Breda... brakuje jeszcze tylko Heideggera, którego Levinas nie portretuje w tej książce, ale też chyba na wszystkich stronach toczy z nim bezgłośny dialog, niekiedy rozbrzmiewający jawnym przywołaniem, ukrytym cytatem lub aluzją."

Janusz Margański