Dziecko w świecie wielkiej i małej Ojczyzny

Mimo różnorodności stylów, sposobów dowodzenia oraz ilustrowania swoich przekonań i racji, publikacja, którą oddajemy Czytelnikowi jest spójna, merytorycznie ważna i potrzebna współczesnej szkole. Słowa, jak wezbrana rzeka, płyną tu niosąc smak, zapach i piękno polskiej ziemi. Poddajmy się ich sile i… urokowi.

Część pierwsza, autorstwa Prof. zw. dr hab. Kazimierza Denka pt. Poszukiwanie drogi, stanowi wyczerpującą charakterystykę głównych i kontekstowych pojęć, dotyczących różnych przestrzeni Ojczyzny. Wiele uwagi poświęca Autor tożsamości narodowej, określanej przez język, a ponadto prezentuje wyniki badań dotyczące miejsca Ojczyzny wśród innych wartości w opiniach studentów. Czytelnik znajdzie tu też opisy małych Ojczyzn Autora, a ponadto wiele znanych rozważań o drogach ludzkich poszukiwań wartości. Są one wpisane w tekst główny i cytowane utwory poetyckie, co uzasadnia tak ważną w serii N–N tezę o związkach nauki i sztuki z życiem codziennym.

Część druga Prof. zw. dr hab. Wiesławy Korzeniowskiej: Kulturowe przemiany w obrębie wielkich i małych Ojczyzn ukazuje współczesne tendencje unifikacyjne, a z drugiej strony dążenia autonomiczne, narodowościowe. Autorka przybliża głębokie związki człowieka z ziemią i obszarami swojskości w warunkach ścierania się kulturowych tradycji lokalnych z realiami programów Unii Europejskiej. Specyfikę życia małych Ojczyzn wnikliwie analizuje na przykładzie Górnego Śląska, stanowiącego „szczególny przypadek kultury”. Zwieńczeniem rozważań jest część końcowa, uzasadniająca potrzebę ocalania wielkiej i małej ojczyzny w świecie dziecka, w sercach i umysłach młodzieży.

Ostatnia część dr Bronisławy Dymary pt. Mała i wielka Ojczyzna w humanistycznej edukacji nawiązuje do kluczowego w historii kultury pojęcia polskości jako sytuacji. Wyjaśniając rozumienie takich określeń jak patriotyzm, tradycja, bohaterstwo, wartość — autorka uzasadnia konieczność spojrzenia na wartości jako idee, czyny i obiekty.

Z dokonanego przeglądu podręczników do języka polskiego wynika, że są one przydatne w poznaniu różnych barw polskości. W obszernej części końcowej ukazano szkołę będącą swoistą małą Ojczyzną wiedzy i więzi, a więc edukacyjną wspólnotą. Jej podstawą może być nauczanie kompleksowe i pedagogika współbycia. Pedagogika ta, będąca odmianą personalizmu opiera się na rozwoju życzliwych interpersonalnych przestrzeni. Są to: przestrzeń intelektualna, mentalna, światopoglądowa, emocjonalna, terapeutyczna i duchowa (metaprzestrzeń).