Dziecko w świecie edukacji. Przykłady zajęć kompleksowych. Bliżej integracji osoby i pedagogiki współbycia

W tomie tym jest wiele promyków i nadziei na lepszą edukację. Pierwsza część (rozdziały I–II) to opowieść o sztuce uczenia się i zmaganiach mających na celu ocalenie w ludziach współczesnych istoty człowieczeństwa. Zostały tu także, jak wiele znaczeń mieści się w słowie „pomiędzy”. Tworzy ono przestrzenie obojętne, wrogie, życzliwe, pełne nadziei. Bywa niekiedy wytrychem, ale częściej kluczem do serc i umysłów innego człowieka, do dziecięcej wrażliwości.

Dalsza część główna (rozdziały III–VI) przybliża życzliwe przestrzenie interpersonalne współtworzone wraz z uczniami w kompleksowej edukacji w szkole podstawowej, gimnazjum, liceum i na uniwersytecie. Ukazano, że dzięki różnorodnym, a zarazem innowacyjnym działaniom najbardziej z pozoru przeciętna szkoła, może stać się przestrzenią tworzenia kultury. Uzasadniono również, że innowacyjnie prowadzona edukacja kompleksowa nie tylko dostarcza uczniom wiedzy przedmiotowej, strategicznej i autokreacyjnej, lecz także pobudza rożne sfery aktywności. Bywa źródłem fascynacji, radości i poszukiwania sensów życia oraz wartości wykonywanej pracy.

Problemy te przybliża ostatni rozdział o pedagogice współbycia, która jest odmianą personalizmu, a zarazem rezultatem kompleksowych działań. Działaniom tym towarzyszy tworzenie systemu norm i kryteriów ocen przy współudziale uczniów, systemu przekształcającego się w samoocenę, będącą podstawą uczenia się przez całe życie. W tym rozdziale omówione zostały różnorodne przestrzenie interpersonalne: przestrzeń intelektualna, mentalna, światopoglądowa, emocjonalna, terapeutyczna i autokreacyjna (metaprzestrzeń). Stanowią one syntezę integracji osoby wychowanka.