Dekada na Downing Street 10

Po wspomnienia polityków rzadko sięga się z powodu ich walorów literackich - w końcu nie każdy jest Juliuszem Cezarem czy Winstonem Churchillem. Nie da się ukryć, że pod tym względem Tony Blair nie jest wyjątkiem, ale na szczęście jego Podróż może być uznana za interesującą lekturę z innych powodów. Trudno byłoby przecież nie doceniać dorobku najdłużej urzędującego laburzystowskiego premiera, więc materiału na tę książkę miał on naprawdę pod dostatkiem. Przedstawia szczegółowo swoją drogę na szczyty brytyjskiej sceny politycznej, począwszy od porzucenia kariery prawniczej na rzecz działalności w Partii Pracy, przez zdobywanie politycznego doświadczenia, następnie zwycięską walkę o partyjne przywództwo i fotel premiera, wreszcie kolejne reformy realizowane w trakcie jego rządów, aż po ustąpienie z urzędu. Jak można się spodziewać, Tony Blair naprawdę dużo miejsca poświęca przedstawieniu swojej aktywności w ramach polityki światowej. Jest to o tyle zrozumiałe, że zaangażowanie się Wielkiej Brytanii w
konflikty w Afganistanie i Iraku miało przecież znaczący wpływ na odbiór społeczny jego rządów.

Tony Blair postanowił uporządkować swoje wspomnienia nie tylko chronologicznie, ale przede wszystkim tematycznie. W zamierzeniu autora miało to umożliwić wybranie do lektury jedynie części rozdziałów, w których omówione są interesujące dla danej osoby zagadnienia. Skorzystanie z tej możliwości nie jest jednak chyba najlepszym pomysłem, gdyż z jednej strony jest mnóstwo powiązań między wszystkimi rozdziałami, z drugiej zaś Tony Blair dość często w swoich dygresjach odbiega całkiem daleko od tematu będącego głównym tematem danej części książki. Chociażby postacie Gordona Browna czy Alastaira Campbella przewijają się na kartach Podróży niemal bez przerwy, a z kolei trudno byłoby się spodziewać, że akurat w rozdziale poświęconym Kosowu znajdziemy wspomnienia związane ze sprawą Moniki Levinsky...

Niestety o Tonym Blairze nie można raczej powiedzieć, że jest urodzonym gawędziarzem, gdyż jednak nie potrafi z prawdziwą lekkością przeskakiwać z tematu na temat, nie tracąc przy tym z widoku głównego wątku opowieści. Nie da się również ukryć, że w Podróży fragmenty naprawdę interesujące przeplatają się z wywołującymi ziewanie u czytelników. Nie chodzi tutaj nawet o to, czy zawsze wierzymy w szczerość wyznań Tony’ego Blaira, czy przekonują nas jego argumenty o powodach interwencji w Iraku czy o konieczności reformy brytyjskiego szkolnictwa, bo to przecież w znacznej mierze zależy od naszych własnych przekonań politycznych.* W dodatku jeśli uzasadnione wydaje się być na przykład odczucie, że autorowi zabrakło dystansu przy przedstawianiu relacji łączących go z Gordonem Brownem, to akurat tutaj nie można mówić o zanudzaniu czytelników.* Trudno jednak z wypiekami na twarzy pochłaniać fragmenty pełne górnolotnych stwierdzeń, które z powodzeniem mogłyby trafić do programu wyborczego.

Niewątpliwie w zamierzeniu Tony’ego Blaira Podróż miała nie tylko przedstawić subiektywny obraz lat spędzonych na Downing Street, ale przede wszystkim utrwalić jego wizerunek jako prawdziwego męża stanu. Spisując swoje wspomnienia, były brytyjski premier momentami nie grzeszył skromnością, ale za to potrafił ukazać takie cechy prawdziwego przywódcy jak trafne rozpoznawanie nastrojów społecznych, jednocześnie nieuleganie ich presji, gdy nie jest to korzystne dla interesów państwa, zdolność do zawierania kompromisów, ale nie kosztem sprzeniewierzenia się wyznawanym wartościom, właściwy dobór najbliższych współpracowników, a przede wszystkim posiadanie spójnej i dalekosiężnej wizji tego, co się chce osiągnąć. W Podróży nie znajdziemy natomiast żadnych fragmentów obliczonych na wywołanie skandalu, w szczególności kiedy Tony Blair pisze o przywódcach innych państw zawsze stara się podkreślać ich zalety - nawet jeżeli reprezentowali poglądy zupełnie odmienne od jego własnych. Niewątpliwie jest to więc
ciekawa lektura nie tylko dla osób, które naprawdę interesują się współczesną polityką światową, ale również dla wszystkich marzących o zrobieniu kariery parlamentarnej czy rządowej.