Człowiek z kolonii

Mimo rozpadu Imperium Brytyjskiego wielu mieszkańców jego dawnych kolonii nadal łatwo ulega fascynacji wzorami płynącymi z Londynu. Jednym z przejawów tego zjawiska są między innymi wyjazdy młodych ludzi na studia do Anglii, co zrobił również główny bohater Marionetek. Dla Ralpha Singha była to możliwość oderwania się od swojej przeszłości, wykreowania siebie na nowo w świecie, który z perspektywy przybysza wydawał się niesamowicie atrakcyjny. Inną sprawą jest natomiast, że nigdy nie uważał się on za przeciętnego członka społeczności Izabeli. W jakimś stopniu spowodowane to było tym, że pochodził z hinduskiej rodziny osiadłej na tej karaibskiej wyspie, którą zresztą też trudno byłoby uznać za zwykłą. O ile bowiem rodzina matki Ralpha Singha była dość dobrze sytuowana, o tyle jego ojciec był biednym nauczycielem, który na domiar złego w końcu porzucił swych bliskich, by stać się przywódcą ekscentrycznego ruchu ludowego. Nic więc dziwnego, że bohater Marionetek udał się do Anglii z wielkimi
nadziejami, jednak zderzenie z realiami życia w Londynie było dość bolesne, a jego dalsze losy potoczyły się w całkiem innym kierunku niż mógł się spodziewać.

V. S. Naipaul uzyskał znakomity efekt nadając swej powieści formę wspomnień Ralpha Singha, spisywanych przez niego w wieku czterdziestu lat, podczas kolejnego pobytu w Anglii. Dzięki pierwszoosobowej narracji przedstawiona historia zyskuje nie tylko bardziej osobisty charakter, ale pozwala to również na wyeksponowanie przemyśleń i odczuć głównego bohatera wobec możliwości, które zostały zaprzepaszczone. Mogłoby się wydawać, że Ralph Singh nie jest jeszcze w wieku skłaniającym do podsumowywania całego życia, jednak po poznaniu jego losów znacznie lepiej możemy zrozumieć poczucie wypalenia, które nim zawładnęło. Próbował on bowiem odnieść życiowy sukces na różne sposoby, lecz nigdy w pełni nie udało mu się ani uwolnić od swoich korzeni, ani znaleźć takiego rodzaju aktywności, który dałby mu pełnię spełnienia. Możemy wiec obserwować jasne i ciemne strony małżeństwa Ralpha Singha z Sandrą - białą Angielką, z którą powrócił na Izabelę, następnie działalność biznesową głównego bohatera, która zapewniła mu
awans do elity finansowej miejscowej społeczności, a wreszcie jego zaangażowanie w przemiany polityczne rodzinnego kraju, którego końcowym efektem była konieczność emigracji.

W Marionetkach otrzymujemy więc z jednej strony barwnie i wnikliwie ukazany obraz życia w kraju, który po wyzwoleniu się spod jarzma kolonializmu przechodzi burzliwe przemiany, z drugiej zaś fascynujący portret człowieka, który próbując oderwać się od swoich korzeni, mimo przejściowych sukcesów, ostatecznie płaci za to ogromną cenę. Ta gorzka, ale jakże prawdziwa diagnoza takiego sposobu postępowania powoduje, że powieść V. S. Naipaula jest dość przygnębiającą lekturą, ale zarazem naprawdę wartą uwagi. To po prostu literatura najwyższej klasy!