Zakończyły się rozgrywki Euro 2012. Piłkarskie mistrzostwa stały się wydarzeniem medialnym, sportowym, gospodarczym i społecznym. Dla wielu miłośników futbolu stanowiły one również głębokie przeżycie emocjonalne.* Były jednak miejsca i czasy, w których gra w piłkę budziła jeszcze większe emocje.* Tym bardziej, że wyniki każdego meczu mogły decydować o życiu lub śmierci uczestniczących w nim zawodników.
Gra w piłkę (choć oczywiście bardzo odmienna od współczesnych dyscyplin sportu)
była ważnym elementem kultury prekolumbijskich Majów.* Przynajmniej tyle o niej wiadomo z nielicznych przekazów, które zachowały się do naszych czasów.* Ze względu na ubóstwo źródeł, każda próba rekonstrukcji życia codziennego w czasach świetności majańskiej cywilizacji napotyka szereg oczywistych przeszkód. Dlatego tym bardziej należy się cieszyć, że takie próby w ogóle są podejmowane, np. w postaci filmu Mela Gibsona „Apocalypto” czy powieści Briana D’Amato Królestwo Słońca.
Już na wstępie tej ostatniej spotykamy majańskiego gracza w piłkę. Szakal, bo tak brzmi jego imię, ma właśnie złożyć w ofierze siebie, aby mógł przetrwać klan, któremu służy. I zapewne zrobiłby to, co do niego należy, gdyby kilka minut przed godziną zero kontroli nad jego ciałem nie przejęła obca świadomość, która przybyła z przyszłości. O ile bowiem w 2012 r. prace nad przesyłaniem tunelem czasoprzestrzennym materii są nadal w powijakach, to w dziedzinie transferu w przeszłość strumienia informacji osiągnięto pewne sukcesy. A czymże innym niż konglomeratem informacji są ludzkie wspomnienia, wiedza, nawyki myślowe, przekonania dotyczące samego siebie i otaczającego świata?
Jako, że w roku 664 n.e. jedynym odbiornikiem zdolnym przyjąć tego rodzaju przekaz jest ludzki mózg, świadomość „podróżnika w czasie” ląduje w umyśle Szakala. Z uszkodzeniami spowodowanymi transferem, ten ostatni przeżyje kilka miesięcy, i tylko tyle czasu ma „podróżnik” na wykonanie swojej misji. Jej celem jest zaś ocalenie świata w 2012 r. przed zwiastowaną w kodeksie Majów wielką zmianą, która współcześnie interpretowana jest jako zagłada. Nim dowiemy się, jak „podróżnik” poradzi sobie z samobójczą determinacją Szakala, poznajemy drogę, która chłopca z gwatemalskiej wioski doprowadziła do laboratorium ekscentrycznego miliardera i skierowała w odległą przeszłość.
Jed DeLanda to potomek dumnych Majów. Straciwszy rodziców w prowadzonych przez rządowe wojska czystkach etnicznych, zostaje zaadoptowany przez mormońskie małżeństwo ze Stanów Zjednoczonych. W latach szkolnych, ze względu na swoje niezwykłe zdolności matematyczne i znajomość wywodzącej się z kultury jego ludu Gry Ofiarnej, trafia do programu badawczego prowadzonego przez Taro Morę. Celem programu jest badanie możliwości prognozowania przyszłości za pomocą starożytnych gier. Po latach Jedowi udaje się wskazać miejsce ataku terrorystycznego, przewidzianego we wspomnianym wyżej kodeksie. Stąd już tylko kilka kroków dzieli go od wytypowania na „podróżnika w czasie”.
Brian D’Amato to istny człowiek renesansu: rzeźbiarz i publicysta, który w dotychczasowym dorobku beletrystycznym miał co prawda dopiero jedną książkę, ale za to taką, która przyniosła mu międzynarodowe uznanie i wysokie miejsca na listach bestsellerów. Królestwo Słońca potwierdza jego talent literacki – zarówno w budowaniu niesamowitego, sugestywnego nastroju, jak i w znakomitym stopniowania napięcia. Precyzyjna konstrukcja intrygi idzie u niego w parze z refleksją polityczną, społeczną, filozoficzną, nie cofającą się przed kontestacją i krytyką zastanego porządku rzeczy. Dzięki tym przymiotom jego proza pobudza intelektualnie, a przeżycia nieszablonowych postaci wywołują u nas pełen wachlarz emocji.
Opisywana przez D’Amato katastrofa (wspomniany zamach i jego skutki) daleka jest od taniego efekciarstwa, dlatego budzi prawdziwy niepokój, każąc nam zastanowić się nad kruchością świata i rozwiewając złudzenia co do niewzruszoności jego fundamentów. Powieść harmonijnie łączy w sobie elementy thrillera i science fiction, prozy spiskowej, sensacyjnej, obyczajowej i psychologicznej. Bardzo ciekawie wypada próba ukazania materialnych i duchowych aspektów kultury starożytnych Majów – w pierwszej księdze Królestwa Słońca praktycznie jedynie zasygnalizowana. Obrazowość i plastyczność języka oraz umiejętna konstrukcja fabuły sprawiają, że powieść D’Amato jest niemal gotowym scenariuszem dla równie pasjonującego filmu.
Wielkim atutem książki jest postać głównego bohatera. Jeda, ze względu na traumatyczne przeżycia z przeszłości, cechuje emocjonalne wycofanie i trudności w nawiązywaniu pełnowymiarowych relacji z innymi ludźmi. Owocuje to daleko posuniętym sceptycyzmem i dystansem do otoczenia. Z drugiej jednak strony bohater obdarzony jest matematycznym geniuszem i niezwykłą intuicją, potrafi łączyć w łańcuchy przyczynowo-skutkowe odległe od siebie przesłanki i wyciągać trafne wnioski, odkrywać najgłębiej ukrytą prawdę o świecie i ludziach. Bogaty dialog wewnętrzny ukazuje nam szeroki zakres jego zainteresowań i głębię życia uczuciowego. Wszystko to składa się na bohatera wielowymiarowego, autentycznego i niezwykle wiarygodnego. Bohatera będącego symbolem współczesnego człowieka, który stara się godzić ze sobą strach i radość, okrucieństwo i głupotę świata, i który próbuje żyć w kilku miejscach i czasach na raz.