2011 - Rok ciekawych biografii
Najwięcej emocji w mijającym roku wzbudziły " Złote żniwa " Jana Grossa , ale jest to też rok publikacji bardzo wielu ciekawych biografii m.in. Miłosza, Nałkowskiej, Broniewskiego, Korczaka, Nowosielskiego.
Najwięcej emocji wzbudziła książka "* Złote żniwa*" Jana Grossa i Ireny Grudzińskiej - Gross . Książka trafiła do księgarń 10 marca, ale teza autorów, że prześladowanie Żydów było w polskim społeczeństwie czasów okupacji normą, doczekała się wielu głosów polemicznych, jeszcze przed jej premierą.
Obserwując nagrody literackie można zauważyć, że w tym roku doceniono nurt związany z historią polskiej wsi, literaturę chłopską. Literacką nagrodę Nike odebrał Marian Pilot za " Pióropusz "(Wydawnictwo Literackie). "To powieść o tym, jak dobro karmi się złem, w pewnej mierze autobiograficzna" - mówił pisarz, po odebraniu nagrody Nike. Akcję książki osadził w realiach swej rodzinnej wsi - Siedlikowo w południowej Wielkopolsce.
Tegoroczny laureat Nike przywołał postać Wiesława Myśliwskiego - najważniejszego polskiego pisarza literatury chłopskiej - jako swojego mistrza. Autor "Traktatu o łuskaniu fasoli" został w tym roku uhonorowany nagrodą Złotego Berła przyznawaną przez Fundację Kultury Polskiej za "pełną nowatorskich poszukiwań i epickiego rozmachu twórczość pisarską przedstawiającą przemiany oraz przewartościowania postaw Polaków". Myśliwski zapowiedział na przyszły rok publikację nowej powieści.
* Najważniejszą publikacją mijającego właśnie Roku Czesława Miłosza okazała się opublikowana przez Znak biografia poety pióra Andrzeja Franaszka , nad którą autor pracował przez 10 lat. Sam Miłosz zaakceptował Franaszka jako autora swojej biografii.* "Mam poczucie, że biografia Miłosza to opowieść o życiu pełnym bólu, a nie optymistyczna historia pisarza, który odniósł sukces na światową skalę. Wielkość Miłosza zrodziła się z nieustannego konfliktu, wewnętrznego napięcia, bólu i buntu, wątpliwości i niepokoju. Sam poeta utrzymywał, że jego życie to pasmo chaotycznych decyzji, miał poczucie, że jest igraszką losu" - mówił Franaszek , który za biografię autora "Ziemi Ulro" uhonorowany został w tym roku Nagrodą Kościelskich.
Ale książka o Miłoszu to tylko jedna z kilku interesujących biografii ważnych postaci polskiej literatury, które ukazały się w 2011. W książce "Korczak. Próba biografii" (W.A.B.) Joanna Olczak-Roniker przedstawiła życie Starego Doktora na tle losów polskiej inteligencji lewicowej żydowskiego pochodzenia. Autorka rozwiewa wiele mitów powtarzanych we wcześniejszych biografiach Korczaka - na przykład ten o jego całkowitej asymilacji z polskością.
W tym roku ukazała się też książka " Nałkowska albo życie pisane " (W.A.B.), pierwsza tak obszerna monografia na temat autorki "Granicy" i "Medalionów". Napisała ją Hanna Kirchner uważana za najwybitniejszą znawczynię twórczość Nałkowskiej, edytorka jej "Dzienników". Książka, jak deklaruje we wstępie autorka, jest zarówno monografią twórczości jak i biografią pisarki
Wśród tegorocznego wysypu biografii na uwagę zasługuje też książka " Ksiądz Paradoks " Magdaleny Grzebałkowskiej . Autorka pisze m.in. o przyjaźniach księdza Jana Twardowskiego z kobietami, jego samotności w tłumie wielbicieli, spotkaniach z przedstawicielami PRL-owskich służb specjalnych, a także o losie spuścizny po poecie.
Inna ciekawa nowość biograficzna mijającego roku to " Nietoperz w świątyni "(Znak), której autorka, Krystyna Czerni pisze o łemkowskich korzeniach, nowicjacie w klasztorze, wielkim malarstwie, skłonnościach do mistycyzmu i alkoholu Jerzego Nowosielskiego, który zmarł 21 lutego 2011.
* Swego rodzaju renesans zainteresowania przeżywa Władysław Broniewski - w 2011 roku ukazała się pierwsza tak obszerna biografia poety - książka " Broniewski. Miłość, wódka, polityka " Mariusza Urbanka (Iskry), ale też zbiór późnych wierszy poety w wyborze Dariusza Suski (Biuro Literackie). W opowieści Urbanka Broniewski jest postacią pełną sprzeczności - komunista, który lubił przywoływać swoje szlacheckie pochodzenie, redaktor lewicowego "Miesięcznika Literackiego" chlubiący się Virtuti Militari i czterema Krzyżami Walecznych zdobytymi pod Piłsudskim, rewolucyjny trybun, który stracił wszystkie zęby w więzieniu na Łubiance, poeta, który dumnie odmówił Bierutowi napisania nowego polskiego hymnu, ale
ze swojego "Słowa o Stalinie" był bardzo dumny.*
Jednym z ważniejszych wydarzeń mijającego roku okazała się publikacja listów Stanisława Lema i Sławomira Mrożka (Wydawnictwo Literackie) - 700 stron narzekania na kolegów po piórze, polskie społeczeństwo i w ogóle ludzkość, z elementami dyskusji literackich i motoryzacyjnych.
W 2011 swoje jubileusze obchodziła dwójka poetów związanych z Wrocławiem - 90 lat skończył Tadeusz Różewicz, 80 - Urszula Kozioł , która została uhonorowana nagrodą Silesius za całokształt twórczości i opublikowała zbiorek wierszy zebranych "Fuga"(wrocławskie wydawnictwo Biuro Literackie). Różewicz otrzymał w tym roku Paszport "Polityki" w kategorii "kreator kultury", ukazał się też zbiór wywiadów z nim "Wbrew sobie", faksymile "Kartoteki" oraz "Dorzecze Różewicza" - antologia wierszy bohatera i 24 polskich poetów nim zainspirowanych.
W dziedzinie reportażu największym uznaniem w tym roku cieszyła się książka " Wojna nie ma w sobie nic z kobiety " białoruskiej dziennikarki Swietłany Aleksijewicz (Czarne), za którą otrzymała Literacką Nagrodę Europy Środkowej Angelus oraz nagrodę im. Ryszarda Kapuścińskiego za reportaż literacki. Aleksijewicz opisała wojnę widzianą oczyma kobiet - zebrała wspomnienia sanitariuszek, lotniczek, zwiadowczyń, czołgistek, snajperek Wielkiej Wojny Ojczyźnianej.