Jedyna tego rodzaju instytucja
Rada Pomocy Żydom "Żegota" powstała 4 grudnia 1942 roku w Warszawie przy Delegaturze Rządu na Kraj. Wcześniej, 27 września 1942 roku, powstał Tymczasowy Komitet Pomocy Żydom, który założono go z inicjatywy Zofii Kossak-Szczuckiej oraz Wandy Krahelskiej-Filipowiczowej.
"W krytycznej sytuacji, po raz pierwszy w historii nowożytnej Polski, przedstawiciele kompetentnych, miarodajnych żydowskich organizacji politycznych różnego odcienia, niejednokrotnie z sobą nawet skłóconych, wspólnie z przedstawicielami demokratycznych ośrodków polskiego podziemia podjęli działanie na rzecz ratowania ludzi, i ostrzegania, i zbierania materiałów dotyczących zbrodni hitlerowskich, i kontaktów z wolnym światem" - mówi po latach o działalności "Żegoty" jeden z jej głównych działaczy Władysław Bartoszewski.