Witkacego portret wielokrotny

Ta zbudowana z niejednorodnych elementów, ale niezwykle zmyślna architektonicznie quasi-biografia twórcy to suma ogromnej pracy, jaką prof. Janusz Degler włożył i wkłada nadal w odkrywanie Witkacego.

Część pierwszą stanowi Kronika życia i twórczości Witkacego (1918-1930), obejmująca dojrzałe lata twórcy: bardzo solidny przyczynek do biografii Witkiewicza juniora. To z jednej strony drobiazgowy zapis codzienności Witkacego, opis budowany niejednokrotnie z cytatów z listów Witkacego, w których nieraz uzewnętrzniał się bardzo szczegółowo. Z drugiej zaś strony to zarys najistotniejszych wątków z życia autora Pożegnania jesieni. Wątki owe wydobywa i rozwija prof. Janusz Degler w niezwykle ciekawy sposób w zbiorze szkiców i artykułów pomieszczonych w części drugiej.

Przynoszą one wnikliwy opis życia Witkacego-twórcy, Witkacego-filozofa, wreszcie, a może przede wszystkim Witkacego-męża. W części trzeciej autor tomu jeszcze dokładniej bierze pod lupę codzienność Stanisława Ignacego: prezentując korespondencję Witkacego z bliskimi twórcy osobami (m.in. Kornelem Makuszyńskim i Jerzym Eugeniuszem Płomieńskim), wysnuwa coraz to cieńsze, subtelniejsze nici z "kłębowiska zwanego Witkacym". Bogate i szczegółowe komentarze prof. Janusza Deglera do listów przekonują, że nie ma w tej chwili równie kompetentnej i rzetelnej osoby, która mogłaby się zajmować spuścizną epistolograficzną Witkacego.

Tom kończy Appendix, a w nim arcyciekawy szkic opisujący pobyt Witkacego w Piotrogrodzie, a więc wnikający w najmniej znaną kartę biografii twórcy, osnutą tajemnicą i domysłami, stawiający życie i dzieło Witkacego w nowym świetle, oparty na dokumentach z Centralnego Państwowego Archiwum Wojskowo-Historycznego w Moskwie. Tom opatrzony został Spisem opublikowanych listów Stanisława Ignacego Witkiewicza i jest bogato zilustrowany.