Wieniedikt Jerofiejew

Prozaik i dramaturg rosyjski.

O Jerofiejewie jako pisarzu, oficjalnie za życia nieuznawanym, niewiele wiadomo: studiował romanistykę i przed utworem Moskwa-Pietuszki (1969) napisał ponoć kilka powieści. Później jego dorobek twórczy wzbogacił się o esej Wasilij Rozanow (1973) i tragedię w pięciu aktach Noc Walpurgii, czyli Kroki Komandora (1985, Walpurgijewa nocz, ili Szagi Komandora).

Najpewniej pozostanie w pamięci czytelników i w historii literatury światowej, jako autor jedynego genialnego dzieła, słusznie nazwanego przez samego autora w podtytule "poematem" - Moskwa-Pietuszki.

Narrator i zarazem bohater liryczny, identyfikujący się z autorem, jadąc w stanie coraz większego upojenia alkoholowego z Moskwy do Pietuszek, snuje opowieść właśnie o tym, jak jedzie pociągiem, co w nim robi i o czym myśli - z taką pijacką bezpośredniością, coraz bardziej mglistą i fantazjującą, że z wolna coraz sugestywniej wciąga nas w świat swojej tragikomicznej wizji rzeczywistości sowieckiej.

I umacnia się w nas przekonanie, że na powiedzenie prawdy o niej można się było zdobyć tylko zagłuszywszy alkoholem w sobie strach przed konsekwencjami tego aktu. Aktu zresztą nie tylko poznawczego, gdyż dzięki odwołaniom do symboloki judeochrzescijańskiej i licznym aluzjom do klasyki rosyjskiej i światowej poemat zyskuje wymiar metafizyczny.

W tej mierze upodabnia się do swojego alkoholowo-mlecznego brata, powieści Pod wulkanem Lowry''ego. Powieść Moskwa-Pietuszki miała trzy polskie przekady: N. Karsov i Sz. Szechtera, B. Dohnalika, A. Drawicza. Sztukę Noc Walpurgii tłumaczyła I. Lewandowska.