Wielcy z wyboru. Niepewność, chaos, łut szczęścia dlaczego niektóre firmy święcą triumfy pomimo niesprzyjających okoliczności

Dziesięć lat po pojawieniu się na rynku bestsellera Od dobrego do wielkiego Jim Collins powraca z kolejną przełomową publikacją. Tym razem stawia pytanie: „Dlaczego pewne firmy święcą triumfy w czasach pełnych niepewności, a nawet chaosu, podczas gdy inne zwyczajnie nie dają sobie rady?” W oparciu o dziewięcioletnie badania, wsparte rygorystyczną analizą i poprzetykane fascynującymi historiami, Collins wraz ze współautorem, Mortenem Hansenem, przedstawiają pryncypia, dzięki którym można zbudować prawdziwie wielkie przedsiębiorstwo w niespokojnej, szybko zmieniającej się rzeczywistości, kiedy nie sposób przewidzieć przyszłości.

Tym, co odróżnia książkę Wielcy z wyboru od poprzednich prac Collinsa, jest akcent położony nie tylko na wyniki badanych firm, ale również na niestabilny charakter otoczenia, w jakim owym firmom przyszło obecnie działać.

Wspierani przez zespół składający się z ponad dwudziestu badaczy, Collins i Hansen poświęcają się studiom nad drogą, która zawiodła wiele firm ku wielkości. Owe przedsiębiorstwa odnotowały wyniki przynajmniej dziesięciokrotnie wyższe niż średnia w branży, a ponadto dokonały tego w czasach charakteryzujących się ogromnymi, a przy tym nieprzewidywalnymi zmianami, niepoddającymi się jakiejkolwiek kontroli. Zespół badawczy podjął się następnie skontrastowania owych firm, nazwanych ze względu na skalę wyników „10X”, z pieczołowicie wyselekcjonowaną grupą porównawczą, składającą się z przedsiębiorstw, które nie zdołały osiągnąć wielkości w równie ekstremalnych warunkach.

Wyniki badań doprowadziły do zaskakujących wniosków:

• Najlepsi przywódcy nie podejmowali większego ryzyka, nie byli większymi wizjonerami, ani też nie wykazywali się większą kreatywnością niż liderzy z grupy porównawczej; charakteryzowali się natomiast większym zdyscyplinowaniem, zawierzali doświadczeniu, a nie spekulacjom, a także byli bardziej paranoiczni.
• Innowacyjność sama w sobie wcale nie jest asem w rękawie, który zapewni wygraną w świecie pełnym chaosu i niepewności; znacznie istotniejsza jest umiejętność „odważenia” odpowiedniej miarki innowacyjności, zmieszania kreatywności ze zdyscyplinowaniem.
• Przekonanie, że w szybko zmieniającym się świecie należy podejmować szybkie decyzje i szybkie działania, jest pomysłem samobójczym.
• Reakcja wielkich firm na drastyczne zmiany w otoczeniu była mniej radykalna niż firm z grupy porównawczej.

Autorzy podważają powszechne przekonania, oferując w zamian zmuszające do refleksji, acz chwytliwe, a przede wszystkim niezmiernie praktyczne koncepcje. Należą do nich: firmy 10X; marsz 20-milowy; pociski, potem kule armatnie; unoszenie się nad linią śmierci; szeroka perspektywa, potem zbliżenie; oraz przepis KMiS.

Wreszcie, w ostatnim rozdziale Collins i Hansen przedstawiają swoją najbardziej prowokacyjną i oryginalną analizę – polega ona na zdefiniowaniu, skwantyfikowaniu i zbadaniu roli odgrywanej przez szczęście. Wielkie firmy nie miały więcej szczęścia niż ich odpowiedniczki z grupy porównawczej, ale odnotowały wyższą stopę zwrotu ze szczęścia.

Niniejsza książka ma wszystkie cechy już klasycznych pozycji Collinsa – idzie pod prąd, wspiera się na wiarygodnych danych i potrafi natchnąć optymizmem. Collins i Hansen udowadniają w przekonujący sposób, że nawet w świecie pełnym chaosu i niepewności bycie wielkim jest kwestią wyboru, a nie szczęścia.