Varia 2

"(...) poza teatrem - prawdziwą, acz niedługo trwają­cą pasją Mrożka okazał się film. Scenariusz Wyspy Róż (1975) powstał w porozumieniu z niemieckim studiem telewizyjnym ARD i został rok później wyreżyserowany przez Franza Petera Wirtha. Ta dziwna, poetycka i nastrojowa opowieść o wyspie, na której starzec, mężczyzna i chłopiec, kuszeni przez tę samą kobietę, strzegą resztek po wielkiej historii zakonu różokrzyżowców, podczas gdy wokół zacieśnia się chciwa pętla współczesnej cywilizacji, warta jest dziś zwłaszcza uważnej lektury. Film nie odniósł komercyjnego sukcesu, zresztą chyba nikt na to nie liczył, ale zachęcił producentów do kontynuacji współpracy z dramaturgiem-scenarzystą. Tym razem propozycja dotyczyła także reżyserii... Tak powstały dwa kolejne, całkiem już autorskie, filmy Mrożka, Amor (1977) i rok później Powrót. Oba, na pozór całkiem niepodobne, przecież mają coś wspólnego: pewien klimat napięcia wynikający z obecności dosłownej (Amor) bądź wiszącej w powietrzu (Powrót) wojny. Ponadto chło­piec z Wyspy Róż do złudzenia przypomina młodocianego bohatera Amora... Wszystkie filmy przepaja duszna i niewi­dzialnie groźna atmosfera zewnętrznego i wewnętrznego zniewolenia znajdującego kłopotliwe i fascynujące zarazem ujście w seksualizmie, dwuznacznym, upragnionym i nie­możliwym jednocześnie. Po tej kilkuletniej niemieckiej przygodzie z kinem Mrożek do filmu już nie wrócił. Reżyseria, jak przyznaje, pasjonowa­ła go nad wyraz (zrealizuje też kilka swoich sztuk w różnych teatrach Europy); cóż jednak po utalentowanym amatorze na tym wielkim zawodowym polu bitwy, jakim jest współczesny przemysł filmowy. Spotkanie Mrożka z ekranem zamyka scenariusz Oświad­czenia, krótkiego widowiska napisanego w 1981 roku dla telewizji tym razem francuskiej. (...) Jak wszystko, co Mrożek napisał w dojrzałym życiu twór­czym, także i te utwory pomieszczone w niniejszym tomie Variów doskonale nadają się nie tylko do słuchania czy oglą­dania, lecz także do czytania. Wzgląd na rzemieślniczą rze­telność, tak zawsze przez Mrożka podkreślaną jako podstawę szacunku dla czytelnika, kazał mu także w tekstach wyraźnie użytkowych, jakimi są wszelkiego autoramentu scenariusze, przestrzegać żelaznych reguł Dobrego Pisania. Co, pomijając jakość treści, dodatkowo zachęca do zwyczajnej lektury." fragment wstępu Tadeusza Nyczka