Tsotsi

W swojej jedynej powieści południowoafrykański dramaturg Athol Fugard stawia odwieczne pytania o istotę człowieczeństwa oraz naturę dobra i zła, a sposób, w jaki to czyni, niewątpliwie dowodzi, że zasługuje on na miano jednego z najwybitniejszych współczesnych pisarzy, nie tylko anglojęzycznych.

Bohater powieści to młody przywódca ulicznego gangu w czarnym getcie Johannesburga. Jego imię oznacza po prostu „zbir”. Pozbawiony korzeni żyje chwilą, teraźniejszością; bez skrupułów zabija i kradnie. Pewnej nocy zupełnie nieoczekiwanie trafia w jego ręce niemowlę, które całe jego dotychczasowe życie przewraca do góry nogami. Zaczyna przypominać sobie własne nieszczęsne dzieciństwo, co go ponownie uczłowiecza; odkrywając własną przeszłość, odnajduje w sobie także miłość.

Ta ponadczasowa historia, opowiedziana żywo i pięknie, skłania do wielu refleksji. Autor zaskakująco dobrze potrafi wcielić się w skórę represjonowanych przedstawicieli czarnej większości, wyrazić ich zaciekłość, ale też niedole i nadzieje. Okazało się, że apartheid mimo bezprzykładnego okrucieństwa nie zdołał w uciemiężonych zabić resztek poczucia przyzwoitości, nawet jeśli całkiem skutecznie nauczyli się odpychać je jak najdalej od swojej świadomości.