Tropy mitu i rytuału. O polskiej prozie współczesnej – nie tylko najnowszej

Książka Doroty Siwor to ambitne ujęcie współczesnej prozy polskiej, jej związków z mitem, a zarazem prezentacja własnego, konsekwentnego sposobu czytania „tropem mitu i rytuału”. Formuła tytułu precyzyjnie informuje, co będzie przedmiotem literaturoznawczej refleksji, jednak posłużenie się kategorią mitu już na wstępie zapowiada usytuowanie refleksji badawczej w interdyscyplinarnym obszarze mitoznawstwa, angażującym antropologię, kulturoznawstwo, religioznawstwo, filozofię i psychologię. Pozornie prosty tytuł sygnalizuje splot wątków zorientowanych na różne strategie artystyczne i odmienne kierunki poszukiwań (porządku świata, źródeł, siebie). Związki literatury z mitem dostrzegano zawsze, w ostatnich dekadach tej kwestii poświęcono sporo uwagi, ale zakładam, że atrakcyjność czytania literatury (i tekstu świata) „tropem mitu” nie zniknie. Można potraktować omawiane dzieło jako monografię prezentującą twórczość współczesnych pisarzy poprzez – istotną dla ich utworów – strategię mityzacji, stosowaną na różne sposoby, w różnych celach.

Erudycyjna eseistyka Doroty Siwor daje odbiorcy lekcję rzetelnego, a zarazem wrażliwego czytania. Wysoko oceniam kompetencję krytycznoliteracką i teoretycznoliteracką Autorki, a także stosowaną przez nią praktykę analityczną, czyli obserwację przedmiotu badań w zbliżeniach, z przywołaniem znaczących elementów kreacji, motywów i sposobów artykulacji, z właściwym doborem cytatów. Ponieważ jej naukowe eseje czyta się bez wysiłku, po monografię mogą sięgać studenci, nauczyciele, uczniowie.

Z recenzji prof. dr hab. Anny Węgrzyniak

Dorota Siwor – asystent na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, redaktor pisma naukowego „Konteksty Kultury”, prezes Stowarzyszenia „Czuli barbarzyńcy – Razem dla Europy Środkowej”, współtwórca cyklicznego festiwalu „Czuli barbarzyńcy”, poświęconego współczesnej literaturze i kulturze czeskiej. Zajmuje się mityzacją w literaturze współczesnej oraz prozą najnowszą. Autorka książki W kręgu mitu, magii i rytuału. O prozie Tadeusza Nowaka (2002) oraz kilkunastu artykułów opublikowanych w tomach zbiorowych. Redaktor i współredaktor zbiorów szkiców, między innymi: Etniczność, tożsamość, literatura (2010), Dwie dekady nowej (?) literatury (2011), Mosty i zasieki. Spotkania polskiej i czeskiej literatury w XX wieku (2013), Trans-fuzje. Spotkania polskiej i czeskiej kultury w XX i XXI wieku (2016), Liryka i fenomenologia. Zbigniew Herbert i Tadeusz Różewicz w kręgu myśli Ingardenowskiej (2016), Zemsta ręki śmiertelnej. Interpretacje wierszy poetów XX wieku (2017), Świat piękny i bardzo różny. Szkice o wojażach Pana Cogito (2018) oraz Obrazy Boga w literaturze polskiej XX i XXI wieku (t. 1–3, 2019). Publikowała w „Ruchu Literackim”, „Dekadzie Literackiej”, „Świecie i Słowie” oraz „Kontekstach Kultury”