To

Miłosz jest tu porażająco szczery, ale nie ma w tym ani krzty ekshibicjonizmu. Przeciwnie - szczególnie dramatyczne są wyznania ujawniające świadomość, że nawet pragnąc dokonać najuczciwszego rozrachunku z samym sobą, nigdy nie przekroczymy granicy, za którą rzeczy najbardziej bolesne i wstydliwe skrywa maska i udawanie, gdzie pozostaje tylko samotność i wyrzuty sumienia. Wśród wielu wspaniałych wierszy w tej książce są i takie, które - jak dawniej - podyktował poecie Dajmonion, które dla niego samego pozostają zaskoczeniem i tajemnicą. To opukiwanie ciemności, próby dotknięcia, nazwania - i egzorcyzmowania - zła świata są tutaj najbardziej fascynujące. I - mimo wszystko - krzepiące, bo jednak kończąc tę niezwykłą lekturę, ma się poczucie, że To: ciemność, okrucieństwo i cierpienie pokonane zostało przez coraz bliższe jasności promieniste.