Szkoła uczuć

Debiutancka powieść Curtis Sittenfeld to z jednej strony błyskotliwa i niesamowicie zabawna powieść o dorastaniu, z drugiej zaś wnikliwa analiza problemów związanych z pochodzeniem, rasą i płcią przeprowadzona w miejscu, gdzie w cieplarnianych warunkach wylęgają się młodociane frustracje i ambicje.

Lee Fiora jest inteligentną i spostrzegawczą czternastolatką, gdy ojciec podwozi ją pod same drzwi internatu prestiżowej prywatnego liceum im. Jonathana Aulta w Massachusetts. Rozstaje się z hałaśliwą i uczuciową rodziną z miasteczka South Bend w stanie Indiana, przynajmniej częściowo z powodu efektownego prospektu szkoły, który prezentuje chłopców w wełnianych swetrach na tle ceglanych budynków, dziewczęta z rakietami do lacrosse’a wśród idealnie wystrzyżonych boisk i wszystkich razem, jak śpiewają hymny kościelne w szkolnej kaplicy.

A jednak niebawem bohaterka przekonuje się, że Ault to hermetyczny światek zblazowanych, bogatych i urodziwych nastolatków, którzy letnie wakacje spędzają w modnych kurortach i porozumiewają się własnym językiem. Zahukana i jednocześnie zafascynowana swym otoczeniem Lee staje się bystrą obserwatorką – i ostatecznie uczestniczką – ich rytuałów i obyczajów. Jest stypendystką, dlatego bezustannie czuje się jak outsider i dlatego też zmaga się z ambiwalentnymi uczuciami wobec innych samotników – to ją do nich ciągnie, to od nich odpycha.

W ostatniej, czwartej klasie osiąga wreszcie swoje upragnione miejsce w społeczności Ault, a jednak pozwala sobie na autodestruktywny wybryk i z dnia na dzień traci pozycję, o którą tak mozolnie walczyła.

Doświadczenia Lee – skomplikowane relacje z nauczycielami, przyjaźnie z innymi dziewczynami, tragiczna fascynacja kolegą z klasy, który jest kimś mniej niż chłopakiem, a więcej niż przedmiotem zwykłego zadurzenia oraz konflikty z rodzicami, którzy stają się dla niej coraz bardziej dalecy – zlewają się ostatecznie w jeden spójny portret bolesnego i zarazem radosnego okresu dojrzewania, który jest doświadczeniem uniwersalnym w przypadku nas wszystkich.