Summa iniuria. O błędzie formalizmu w stosowaniu prawa

Dawne weneckie prawo surowo zakazywało wylewać krew na ulicę. Pewnego dnia za jego naruszenie formalistyczny sędzia skazał lekarza, który uratował życie leżącego na ulicy chorego, upuszczając mu krwi. Choć intuicyjnie niesłuszne, zachowanie weneckiego sędziego trudno krytykować. Gdyby uwolnił lekarza od odpowiedzialności, naraziłby się na zarzut odejścia od litery prawa, a więc zarzut dowolności rozstrzygnięcia.

Z dylematem duch czy litera prawnicy borykają się od dawna. W ostatnim czasie górę zdaje się brać podejście nazywane formalizmem prawniczym, które, jak twierdzą jego zwolennicy, mimo wszystkich wad literalnego stosowania prawa gwarantuje ograniczenie swobody sędziów i urzędników, a tym samym zapewnia stabilność i przewidywalność ich rozstrzygnięć. Autor niniejszej książki nie podziela tego przekonania.