SZEHZADESULEJMAN ###Osmańskie dziedzictwo Dokonania Sulejmana Wspaniałego wpływały na kształt świata. To prawda oczywista. Ale warto pamiętać, że wcześniejsza historia w dużym stopniu wykreowała jego życie.
W pierwszej kolejności był to step. Zgodnie z własną tradycją ludy tureckie pochodzą od Bozkurta, Szarego Wilka. Ich prakolebką były stepowo-górskie obszary , leżące na północ od chińskiego muru nad jeziorami Aralskim, Bałchasz i Bajkał. Mieszkali tu przez stulecia obok mongolskich koczowników. W VI-VII w. te koczownicze ludy zaczęły tworzyć się pierwsze organizmy państwowe zwane kaganatami.
Koczowniczy tryb życia powodował ich większą mobilność. Rodzinny step stawał się zbyt mały i synowie Bozkurta ciągle gdzieś emigrowali. Rzemiosło wojenne dla koczowników jest czymś naturalnym, toteż zwycięstwa nad osiadłymi rolnikami przychodziły im łatwo. Miało to konsekwencje kulturowe. Wojna stała się sposobem na pomnażanie dóbr.
Koczowniczy przodkowie Sulejmana pierwotnie byli animistami, czcicielami ziemi, nieba i wód; posuwając się w głąb Azji środkowej i do Europy Wschodniej ulegali przejściowo wpływom rozmaitych religii: buddyzmu, manicheizmu, judaizmu, chrześcijaństwa. Lecz wiarą, która miała stać się prawdziwym natchnieniem ludów tureckich był islam, który zaczęli przyswajać począwszy od VIII w.
W VIII właśnie wieku przodkowie Sulejmana pojawili się na terenie Turkiestanu Zachodniego. Wraz z licznymi krewniakami tworzą grupę tureckich plemion nazywanych Oguzami Część z nich począwszy od Bliskiego Wschodu i przez Mniejszej.
Tu zaczynał się kulturowo inny świat. Cesarstwo Bizantyjskie wyrosłe na pożywnej glebie grecko-rzymskiej cywilizacji. Spadkobierca dawnego Cesarstwa Rzymskiego ukształtowany na chrześcijaństwie ortodoksyjnym, zwanym dzisiaj prawosławiem. Stolica Cesarstwa Konstantynopol był wtedy najokazalszą metropolią w świecie.
26 sierpnia 107 I roku, na wschodnich kresach Bizancjum, w pobliżu dzisiejszego tureckiego miasta Malazgirt, cesarska armia starła się z hordami wojowników tureckich z oguzyjskiego szczepu, nazwanego później od imienia Seldżuka - jednego z wodzów - Turkami Seldżuckimi. Bitwa zakończyła się całkowitą klęską Bizancjum, Cesarz Romanos IV Diogenes dostał się do niewoli i granice Cesarstwa zostały otwarte dla tureckiej penetracji.
Wcześniej, w pierwszej połowie XI w., krewniacy Seldżuków podbijają Chorasan, Chorezm (1042) a następnie Persję. W 1055 r. ich wódz Togrul wkracza do Isfahanu świętego miasta islamu, które odtąd staje się stolicą jego państwa, a on sam, w zamian za obietnice ochrony kalifatu, uzyskał od kalifa tytuł sułtana. Następnie Seldżukowie podbijają Irak, Syrię z Palestyną (1092).
Seldżucy przede wszystkim, wraz z innymi plemionami tureckimi, dokonują systematycznej ekspansji na Azję Mniejszą. Powstają tu nieduże, słabe tureckie emiraty. Największe znaczenie osiąga państewko bizantyjskiego lennika, emira lejmana, którego stolica Iznik znajdowała się niespełna 100 km od Konstantynopola. Posiadłości Imperium Bizantyjskiego ograniczyły się bowiem do prowincji europejskich i skrawka Azji Mniejszej. Jeden z następców Sulejmana Mesud I (1116-1156) przeniósł stolicę swego państwa do Konyi (starożytne Iconium) i przybrał tytuł sułtana rumijskiego, czyli cesarza rzymskiego.
Obecność w Palestynie pogańskich Saracenów - tak wtedy Seldżuków w Europie nazywano - jednoczył chrześcijańskich rycerzy pod hasłami wypraw krzyżowych w celu oswobodzenia Ziemi świętej. Właśnie te wyprawy oraz najazd Mongołów w 1243 r. Spowodowały upadek Sułtanatu Seldżuckiego.
Istnienie państwa Seldżuków w Azji Mniejszej dokonało nieodwracalnych zmian cywilizacyjnych. Przede wszystkim trwałej turkizacji opanowanych ziem. Z drugiej strony napływowa ludność koczownicza przyswajała elementy bizantyjskiej cywilizacji, w szczególności w zakresie zarządzania zdobytymi terytoriami. Dawne plemienne struktury przekształcały się w ustrój feudalny oparty na systemie lennym dostarczającym sułtanowi stałych podatków oraz wojowników. Tym sposobem przyszły padyszach Sulejman II stawał się także spadkobiercą bizantyjskiej kultury.
Przodkowie Sulejmana Wspaniałego wywodzili się z oguzyjskiego szczepu, który w 1227 r. uchodząc przed Mongołami wkroczył do Azji Mniejszej wraz całym swym koczowniczym dobytkiem. Ich wódz Sulejman (nie mylić z seldżuckim emirem o tym imieniu) zwrócił się do seldżuckiego sułtana Alaeddina Kejkobada II z prośbą o protekcję, ale otrzymał odmowę. Koczownicy skierowali się w stronę południowo-wschodniej Azji.
Podczas przeprawy przez Eufrat Sulejman utonął i odebrano to jako złą zapowiedź dalszych losów wędrówki. Część wojowników dowodzona przez jego syna Ertogrula postanowiła pozostać w Anatolii. Monarcha seldżucki w końcu zgodził się na ich osiedlenie się w okolicach Ankary . Ertogrul stał się wiernym seldżuckim wasalem i za zasługi w walkach z Bizantyjczykami otrzymał jako lenno miasteczko Sogiit w północnozachodniej Anatolii. Jego syn Osman od 1291 roku, drogą podbojów zaczął przyłączać do swego małego terytorium okoliczne tereny. W 1299 r ., po śmierci Alaeddina Kejkobada II, ogłosił całkowitą niezależność. Od imienia Osmana nazwano cały szczep Turkami Osmańskimi, panujący ród - Osmanami, zaś posiadane przez nich terytoria - Devlet-i al-i Osman, co w dosłownym tłumaczeniu znaczy - Państwo Osmana.
W Europie przyjął się termin Imperium Osmańskie. W Polsce bardzo popularna była też nazwa Porta Ottomańska (w obecnej pisowni Otomańska) lub krótko Wysoka Porta I. Wzrost potęgi emiratu osmańskiego następował bardzo szybko. W 1326 r., tuż przed śmiercią Osmana, jego syn Orhan zdobył Bursę, która stała się pierwszą stolicą państwa. Lecz ciągle pozostawało ono jednym z wielu podobnych sobie tureckich emiratów zwalczających się nawzajem. Orhan poślubił Teodorę, córkę cesarza bizantyjskiego Jana VI i jako sojusznik teścia popierał go w walkach z Serbami. Z najnowszych ustaleń historyków wynika, że dopiero "po przekroczeniu Dardaneli w latach pięćdziesiątych [XIV w .] i uzyskaniu wyłącznego dostępu do handlu i zdobywaniu łupów w Europie południowo-wschodniej, Osmanowie stali się najbogatszym i najpotężniejszym z emiratów" 2. Na tyle silni, aby zmusić do uległości część anatolijskich sąsiadów.
W 1361 r. Murad I (1360-1389) zdobył Adrianopol (obecnie Edirne) i w miejsce Bursy uczynił stolicą swego państwa. Państwo Osmanów wyrastało na terytoriach, na których wojny toczyły się od wielu dziesiątków lat. Miejscowa ludność rozumiała, iż od władcy słabego lepszy jest potężniejszy, który może zabezpieczyć przed ciągłymi najazdami i zniszczeniami. Chłopi bizantyjscy uciekali z terenów niepewnych i osiedlali się w granicach coraz potężniejszego Imperium.
Wliczając konieczność płacenia podatku nowym muzułmańskim zwierzchnikom było to pewniejsze niż budowanie swego dobytku od nowa po każdej pożodze wojennej. I także tym sposobem potomkowie emira Osmana rośli w siłę.
Jedną z przyczyn szybkiego wzrostu Imperium Osmańskiego był napływ ludzi z Anatolii, w ostatnich dziesięcioleciach z powodu ekspansji Mongołów na tereny ich wcześniejszego zamieszkiwania. Przeniesienie stolicy do Adrianopola, czyli na zachodnią rubież państwa, dowodziło ambicji Murata I. Już wtedy celem Osmanów było wyeliminowanie Cesarstwa Bizantyjskiego, zajęcie jego miejsca i trwałe zaistnienie w Europie.
Był to przecież spory, ludny, bogaty kontynent, zamieszkały przez "giaurów" (niewiernych) rolników i mieszczan, idealne warunki do pomnażania swego bogactwa i zdobywania zasług na niwie służby Allahowi. Bizancjum ciągle stanowiło siłę zdolną oprzeć się bitnym koczownikom stąd ekspansję skierowano przeciwko krajom bałkańskim. Dopiero blisko wiek później, 29 maja 1453 Mehmed II zdobył miasto Konstantynopol, wymazując z mapy kiedyś potężne Imperium Bizantyjskie.
Upadek Konstantynopola stanowi punkt zwrotny w historii. Oznacza koniec bizantyjskiej cywilizacji rozwijającej się przez ponad dziesięć stuleci, cywilizacji, która ukształtowała mniej więcej pół Europy. Zdobycie Konstantynopola przez Turków to także przełomowa data zarówno dla dziejów państwa Osmanów jak i dla samej dynastii. Mehmet II postanowił dorównać świetności bizantyjskiej przeszłości.