Starożytny Rzym

Myślą przewodnią tej książki jest fragment wiersza z Eneidy Wergiliusza, zaczynający się od słów: Tu regere imperio populos Romane memento... Cała fraza w tłumaczeniu prezentuje się następująco: „Ty pomnij, Rzymianinie, nad ludami władać. To sztuka godna ciebie: prawa pokoju stanowić, oszczędzać zwyciężonych, a dumnych poskramiać" (Wergiliusz, Eneida VI). Dzieje starożytnego Rzymu to pasmo nieustannych walk, zdobywania ziemi dla żołnierzy-rolników, następnie zaś podbojów państw i państewek dotąd niezależnych, łączenie się sojuszami ze słabszymi przeciw silniejszym, powiększanie imperium i bogactwa. Wszystkie wojny z okresu republiki i wczesnego cesarstwa Rzymianie prowadzili sociis defendendis (dla obrony sprzymierzeńców), posługując się często podstępem i zdradą, wyrzynając bez litości trudnych do ujarzmienia przeciwników. Symbolami Rzymu były miecz i bóg Mars. Od schyłku II wieku n.e. sytuacja się odwróciła.