Stanisław Żółkiewski

Stanisław Żółkiewski to żyjący w latach 1547–1620 magnat, pisarz i pamiętnikarz, dowódca kampanii zbrojnych, pełnił wysokie funkcje urzędnicze takie jak kanclerz wielki koronny i hetman wielki koronny.

Stanisław Żółkiewski – życiorys

Stanisław Żółkiewski urodził się we wsi Turynka w okolicach Lwowa w 1547 roku, był synem wojewody ruskiego Stanisława Żółkiewskiego herbu Lubicz oraz Zofii Lipskiej. Już w początkach kariery politycznej Stanisław Żółkiewski współpracował z Janem Zamoyskim, w 1573 roku został sekretarzem królewskim Stefana Batorego.

Stanisław Żółkiewski brał udział w wojnie Rzeczypospolitej z Gdańskiem, odznaczając się w bitwie pod Lubiszewem w 1577 roku. Walczył też w wojnie polsko-rosyjskiej toczącej się w latach 1577–1582. Działał jako doradca Zamoyskiego, a dzięki jego protekcji został kasztelanem lwowskim w 1590 roku. W 1587 roku założył miasto Żółkiew, które współcześnie znajduje się na terenie Ukrainy. Stanisław Żółkiewski był dowódcą, który odniósł wiele sukcesów. Od 1588 roku był hetmanem polnym koronnym, wziął udział m.in. w bitwie pod Cecorą (1595), pod Bukowem (1600) i Rewlem (1602), przyczynił się do zduszenia rokoszu sandomierskiego, zwyciężając bitwę pod Guzowem w 1607 roku.

Do największych osiągnięć Żółkiewskiego należy zwycięstwo w bitwie pod Kłuszynem w 1610 roku i zajęcie Moskwy. Piastował też wiele znaczących stanowisk, w tym urząd kanclerza wielkiego koronnego i hetmana wielkiego koronnego, był też senatorem uczestniczącym w sejmach od 1603 do 1619 roku.

Stanisław Żółkiewski zginął w czasie odwrotu z bitwy pod Cecorą w nocy z 6 na 7 października 1620 roku.

Powstało wiele publikacji o Stanisławie Żółkiewskim takich jak biografie "Hetman Stanisław Żółkiewski" Leszka Podhoreckiego czy "Stanisław Żółkiewski" Jerzego Besali.

Stanisław Żółkiewski – twórczość

Stanisław Żółkiewski jest znany jako autor listów pisanych m.in. do Jana Zamoyskiego, Zygmunta III, Mikołaja Zebrzydowskiego i Wawrzyńca Gembickiego. Żółkiewski napisał też dzieło wydane w 1618 roku pod tytułem "Z swazoriej Seneki filozofa i innych niektórych autorów zebrał żołnierz jeden w obozie pod Tatarzyszczami, z mężnych przykładów pobudkę do cnoty".

Najważniejszym dziełem Stanisława Żółkiewskiego jest pamiętnik "Początek i progres wojny moskiewskiej" spisany w 1612 roku, a po raz pierwszy wydany w 1833 roku.