Stanisław Ignacy Witkiewicz

Dramatopisarz, prozaik, filozof, teoretyk i krytyk sztuki, malarz.

Dzieciństwo i młodość spędził w Zakopanem, ucząc się prywatnie pod kierunkiem ojca. 1904-1905 studiował w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Wyjeżdżał kilkakrotnie do Włoch, Niemiec i Francji. W roku 1914 odbył podróż do Australii z wyprawą etnograficzną B. Malinowskiego.

Po wybuchu I wojny Światowej wyjechał jako obywatel rosyjski do Petersburga, wstąpił do szkoły oficerskiej, następnie brał udział w walkach na froncie. 1918 wrócił do Polski i osiadł na stałe w Zakopanem.

Popełnił samobójstwo w trakcie ucieczki po wkroczeniu Armii Czerwonej na wschodnie ziemie Polski we wrześniu 1939.

Poglądy na sztukę wyraził w szkicach: Nowe formy w malarstwie i wynikające stąd nieporozumienia (1919), Szkice estetyczne (1922), Teatr. Wstęp do teorii Czystej Formy w teatrze (1923).

Autor dramatów, w których, posługując się groteską, parodią i tzw. czarnym humorem, ukazywał dekadenckie tendencje i zagrożenia cywilizacyjne świata w katastroficznym Świetle. Uważany za jednego z prekursorów teatru absurdu w Europie.

Utwory sceniczne, m.in.: Tumor Mózgowicz (wystawienie i wydanie 1921), Gyubal Wahazar, czyli Na przełęczach bezsensu (1921, wystawienie 1966),_ Nowe Wyzwolenie_ (Zwrotnica 1922-1923, wystawienie 1925), W małym dworku (wystawienie 1923), Mątwa, czyli Hyrkaniczny Światopogląd (Zwrotnica 1923, wystawienie 1933), Matka (1924, wystawienie 1964), Jan Maciej Karol Wścieklica (wystawienie 1925), Szewcy (1934, wystawienie 1957), Sonata Belzebuba, czyli Prawdziwe zdarzenia w Mordowarze (Ateneum 1938, wystawienie 1963), Szalona lokomotywa (wystawienie 1965).

Powieści: Pożegnanie jesieni (1927), Nienasycenie (1930), nie ukończona Jedyne wyjście (1931-1933, wydanie 1968).

Tworzył także szkice o polskiej kulturze i obyczajowości (wydanie łączne_ Narkotyki. Niemyte dusze, 1975), rozprawy filozoficzne, m.in. _Pojęcia i twierdzenia implikowane przez pojęcie istnienia (1935).

Zbiory dzieł: Dramaty (tom 1-2, 1962, wydanie rozszerzone 1972), Wybór dramatów w serii Biblioteka Narodowa (1974), Pisma filozoficzne i estetyczne (tom 1-4, 1974-1978), Wybór pism filozoficznych (Würzburg, 1974), _ Czysta Forma w teatrze_ (1977), Dzieła zebrane (tom 1-5 i 12, 1992-1995).