Sowieccy partyzanci 1941-1944. Mity i rzeczywistość

Żaden niemal aspekt niemiecko-sowieckiej wojny 1941-1945 nie wzbudza w Niemczech i w Rosji tak silnych emocji, jak wojna partyzancka. Pamięć o okrutnych i podstępnych sowieckich partyzantach jest w Niemczech, pomimo upływu lat, nadal żywa. Natomiast w Związku Sowieckim ukuto popularny mit o niezłomnej walce partyzanckiej, który został po części zasymilowany także przez zachodnią historiografię. Tymczasem wiarygodne źródła historyczne na temat sowieckiego ruchu partyzanckiego są eksponowane nader rzadko.

Książka Bogdana Musiała zmienia ten stan rzeczy. Autor dotarł do wielu nowych, dotychczas nieznanych dokumentów przechowywanych w archiwach białoruskich i rosyjskich. Opierając się na nich opisuje powstanie, cele, organizację oraz operacje sowieckiego ruchu partyzanckiego na tle niemieckiej polityki okupacyjnej. W swoim obszernym dziele autor koncentruje się głównie na Białorusi będącej centrum partyzantów i wojny partyzanckiej.

Musiał przedstawia wewnętrzne mechanizmy działania sowieckich partyzantów w zupełnie nowym świetle. Zamiast wojskowego profesjonalizmu odkrywa u Sowietów dyletancki aktywizm. Także postawa partyzantów wobec rodzimej ludności, która była przez nich regularnie terroryzowana, dekonstruuje powszechnie obowiązujący mit. Grabieże, mordy i gwałty były na porządku dziennym. Akcje partyzanckie oraz coraz bardziej bezwzględne metody stosowane przez Niemców w celu ich zwalczania to kolejne tematy podejmowane przez autora. Z książki dowiadujemy się także o roli kobiet w sowieckim ruchu partyzanckim oraz o losie żydowskich organizacji partyzanckich.

Sowieccy partyzanci to ekscytująca książka, której autor poddaje krytycznej ocenie mit spontanicznego ruchu partyzanckiego obejmującego swym zasięgiem cały naród. Publikacja ta obraca wniwecz wykreowaną przez Sowietów partyzancką legendę.