Samoregulacja w poznaniu i działaniu

Książka jest dziełem autorów skupionych wokół Zakładu Psychologii Ogólnej UJ - pracowników, doktorantów i współpracowników. Stanowi swego rodzaju wizytówkę tego zespołu, kierowanego przez redaktorkę tomu.

(...) Samoregulacja i samokontrola to jeden z najważniejszych, a przy tym najtrudniejszych problemów badawczych w psychologii. Każdy psycholog przyzna, że zachowanie ludzi wskazuje na obecność rozmaitych funkcji kontrolnych (takich jak hamowanie niepożądanej reakcji, hamowanie nieadekwatnych myśli, planowanie, utrzymywanie celu w pamięci itp.). Ponieważ człowiek jest w stanie pełnić te funkcje bez udziału czynników zewnętrznych, można tu mówić o zjawisku samokontroli. Tak więc samo istnienie zdolności do samokontroli pozostaje poza dyskusją.

Problemem badawczym o niezwykłej doniosłości jest natomiast sposób sprawowania tej kontroli. Czy wymaga ona świadomego, wolicjonalnego piętra regulacji, czy też niekoniecznie? Jaka jest taksonomia funkcji kontrolnych? Jak się mają behawioralne przejawy kontroli i samokontroli, z jednej strony, do procesów mózgowych, a z drugiej - do subiektywnego doświadczenia podmiotu? Czy wolna wola jest złudzeniem? Na czym polegają zaburzenia samoregulacji i czy można im przeciwdziałać lub neutralizować ich skutki? Odpowiedź na te pytania nie jest oczywiście łatwa, ale jej poszukiwanie może pozwoli stworzyć lepszy, bardziej adekwatny model zachowania i psychiki. (...)

Wysoki poziom naukowy zawartych w monografii prac w większości przypadków nie oznacza hermetyczności języka czy też skłonności do posługiwania się żargonem. W związku z tym można przypuszczać, że książka znajdzie czytelników nie tylko wśród dojrzałych badaczy, ale też wśród studentów wyższych lat i doktorantów.

Z recenzji wydawniczej prof. dra hab. Edwarda Nęcki