Racjonalność procesu kształcenia. Teoria i badanie

Prezentowana monografia jest wynikiem projektu badawczego „Racjonalność kształcenia szkolnego w perspektywie interesów poznawczych jego uczestników”, finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki. Celem tego projektu było zbadanie racjonalności legitymizujących kształcenie szkolne. Niniejszy tom jest publikowany w ramach serii „Racjonalność Procesu Kształcenia”. Naszą intencją jest jednak badanie nie tyle procesu kształcenia, ile przede wszystkim racjonalności tłumaczących logikę kształcenia szkolnego jako takiego. W niniejszej książce opracowaliśmy tetragonalną koncepcję racjonalności kształcenia szkolnego, wyróżniając 4 typy racjonalności: prakseologiczną, emancypacyjną, hermeneutyczną i negacyjną. W sensie metodologicznym racjonalność kształcenia szkolnego ujmujemy w kategoriach typu idealnego – konstrukcji teoretycznej o charakterze idealizacyjnym, wskazującej na istotnościowe cechy, ich wzajemne zależności oraz zróżnicowania poszczególnych racjonalności. Podejście takie umożliwiło uwzględnienie zróżnicowań w poziomie nasilenia poszczególnych cech, o ile wspólnie tworzą one konstelację zbieżną z typem idealnym.