Przetrwanie czy proroctwo?

Niemal pół wieku po Soborze Watykańskim II trudno uwierzyć, jak radykalne i niemożliwe do zrealizowania w ówczesnym Kościele były niektóre poglądy i dążenia Mertona. „Mam pokusę”, pisał Merton, „by powiedzieć, że byłoby mi łatwiej uzyskać pozwolenie na posiadanie kochanki niż na wizytę w klasztorze benedyktyńskim”. Charakter tej długoletniej wymiany myśli najlepiej bodaj wyraża sentencjonalne stwierdzenie Jeana Leclercqa: „Problemy nie są po to, by je ukrywać, lecz by się z nimi mierzyć. Nigdy nie wolno nam wątpić”...

Pełna wzajemnego zrozumienia, ale i żywych dyskusji korespondencja dwóch mnichów-pisarzy nie stroniących od krytycznej analizy otaczającej ich rzeczywistości pozwala ujrzeć myśl i twórczość obydwu autorów w kontekście szerszym i pełniejszym, niż może dać to jakakolwiek biografia.