Problemy religijne Europy nowożytnej i współczesnej

Prezentowany Czytelnikowi tom poświęcony jest problemom religijnym współczesnej Europy. Nieprzypadkowo uwaga autorów skupiona była na Europie, która zdaje się być laboratorium światowych przemian w tej sferze życia społecznego i indywidualnego. To w Europie właśnie - najpierw w jej wschodniej, a potem zachodniej części - dokonał się trwały rozłam jednolitego chrześcijańskiego uniwersum. Odtąd przeznaczeniem Europejczyka stała się świadomość współistnienia wielu religijnych prawd, a postępujące w epoce nowożytnej procesy laicyzacji, sekularyzacji i prywatyzacji zaczęły spychać religię na margines życia społecznego.

Studia składające się na niniejszy tom przekonują, iż aktualny stan religii w Europie nie upoważnia do podtrzymania prognoz o procesie wymierania religii. Niepodobna bowiem odmówić dynamiki rozwoju licznym denominacjom chrześcijańskim, nie wyłączając tych, które niedawno wyłoniły się z Kościołów o wielowiekowej tradycji. Także islam, który na początku XX wieku wydawał się tracić impet z racji kurczenia się politycznego znaczenia państw muzułmańskich, w ostatnich dziesięcioleciach doznał nowych impulsów i zyskał nowych wyznawców, którzy wraz z emigrantami z krajów muzułmańskich do dawnych kolonialnych metropolii dość radykalnie zmienili stosunki religijne w zamieszkiwanych dotąd prawie wyłącznie przez chrześcijan obszarach. Warta odnotowania jest również fascynacja wielu Europejczyków myślą religijną Wschodu, także ożywienie w obrębie judaizmu.

We wszystkich zaprezentowanych rozprawach odnaleźć można nie tylko sygnalizowane historyczne uwarunkowania, ale i symptomy przemian w poszczególnych państwach. Analizy te znajdują dopełnienie w próbach zdiagnozowania aktualnej sytuacji i wyłonienia niektórych problemów, z którymi przyjdzie się zmierzyć religioznawcom, antropologom kultury i filozofom religii.