Prawem i lewem

Skarżycie się na brak bezpieczeństwa na ulicach, bezkarność złodziei i bandytów? To poczytajcie. Narzekacie na zbyt łagodne prawo i opieszałość sądownictwa? To poczytajcie. Wzdychacie za dawnymi czasami, kiedy to człowiek czcił Boga, kochał bliźniego, szanował kobiety, troszczył się o dzieci, żył w zgodzie z rodziną i sąsiadami? To poczytajcie.

Niepiękny obraz, jaki maluje Łoziński, jeden z czołowych intelektualistów końca XIX i początku XX wieku, historyk, publicysta, powieściopisarz, w swej wyśmienitej książce "Prawem i lewem". Obyczaje na Czerwonej Rusi w pierwszej połowie XVII wieku (wbrew tytułowi rzecz dotyczy znacznie szerszego okresu, praca była bowiem kilkakrotnie rozbudowywana), budzi grozę, a jednocześnie porywa literackim kunsztem i swadą autora.

Zabójstwa, grabieże, porachunki, pojedynki, zajazdy, porwania kobiet, morderstwa mężów (czyli rozwód po staropolsku).