Praktyka badań pedagogicznych

W przedstawianej książce zawarto teksty, które podejmują refleksję nad samą metodologią, nad uwarunkowaniami praktyki badawczej, jakością wiedzy pedagogicznej, sposobami traktowania teorii przez badaczy, możliwościami, jakie nowe nurty myślowe otwierają przed badaczami, a także znaczeniem problemów badawczych w tworzeniu projektu badania. W drugiej grupie tekstów, bezpośrednio odnoszących się do praktyk badawczych, zawarto spojrzenia na różne wycinki tej praktyki: od pytania, w jaki sposób w naukach pedagogicznych wykorzystywana jest teoria, przez ujawnianie mitów, jakie nagromadziły się wokół badań etnograficznych, aż do tropienia najczęściej popełnianych błędów w badaniach empirycznych i rozważań nad kompetencjami metodologicznymi pedagogów. Autorzy tekstów, przyglądając się krytycznie stosowanym praktykom, wskazują na konsekwencje przyjmowania określonych założeń w badaniach biograficznych i sygnalizują błędy popełniane przez początkujących badaczy. Analiza założeń przyjmowanych przez badaczy zjawisk
pedagogicznych uwrażliwia na trudności, jakie napotykają na swej drodze, wskazując jednocześnie na potencjał, jaki tkwi w krytycznie zinterpretowanych badaniach jakościowych. Refleksja nad kłopotami metodologicznymi, których doświadcza każdy badacz, uświadamia nam, w jakim horyzoncie myślowym, wobec jakich dylematów staje współczesny badacz, a refleksja nad prowadzonymi badaniami przybliża nieco wiedzę na temat rodzajów i jakości praktyk badawczych.

W składanym do rąk czytelnika tomie nie znajdziemy odpowiedzi na wszystkie zasygnalizowane pytania o kształt praktyki badań pedagogicznych. Teksty w nim zawarte są tylko próbą przyjrzenia się z jednostkowych perspektyw, jak my, pedagodzy, badamy świat, na jakie bariery napotykamy, na co zwracamy uwagę, a co pomijamy. Wszystkie zawarte w niej głosy wypowiadane są w trosce o jakość badań empirycznych. Jak bowiem twierdzi Jacek Piekarski w tekście zawartym w prezentowanym tomie: „Metodologia niesie [...] w sobie obligację do stałego obmyślania i dokumentowania wszelkich aspektów składających się na proces tworzenia wiedzy oraz jego rezultaty”.

Teresa Bauman