Powiedzieć sobie wszystko...

"Musimy powiedzieć sobie wszystko, pod warunkiem że każdy będzie mówił o winach własnych. Bez tego ciężar przeszłości nie pozwoli wyjść nam we wspólną przyszłość. Musimy pójść śladem historycznych słów Episkopatu Niemiec, które ja, człowiek niewierzący i z Kościołem nie związany, przyjmuję jako pełen mądrości drogowskaz: "Wybaczamy i prosimy o wybaczenie" - chociaż my dwaj krzywdy sobie osobiście nie wyrządziliśmy.
Ale wiem, że pan został pozbawiony swej bliższej ojczyzny, swego domu."

Jan Józef Lipski "Pojednanie i odprężenie" - polemika z Gunterem Grassem.