Roman Dmowski
Roman Dmowski (1864-1939) był głównym ideologiem polskiego ruchu narodowego. W 1897 roku współorganizował i stanął na czele Stronnictwa Narodowo-Demokratycznego, zwanego endecją. Główne zarysy ideologii narodowej zawarł w pracach Myśli nowoczesnego Polaka (1903) oraz Niemcy, Rosja i kwestia polska (1908). Postulował oparcie dążeń niepodległościowych na pracy organicznej i porozumieniu z Rosją przeciwko Niemcom. Jako szczególne zagrożenie dla polskich interesów narodowych postrzegał mniejszość żydowską.
W 1917 roku Dmowski założył Komitet Narodowy Polski w Paryżu. Wraz z Władysławem Grabskim i Ignacym Paderewskim reprezentował Polskę na konferencji paryskiej w 1919 roku. Brał ze strony polskiej udział w podpisaniu traktatu wersalskiego.
Jako zwolennik tzw. państwa narodowego sprzeciwiał się koncepcji Józefa Piłsudskiego budowy państwa polskiego jako wielonarodowego organizmu państwowego, nawiązującego do dawnej, wielonarodowej Rzeczypospolitej. Opowiadał się za asymilacją mniejszości słowiańskich. Nie sprzeciwiał się narastającym tendencjom totalitarnym w endecji w latach 30. Był honorowym prezesem Młodzieży Wszechpolskiej, założonej w 1922 roku.