Portret humanisty. Zygmunt Kubiak w kręgu eseistyki, mitologii i krytyki kultury

Książka Pawła Czapczyka jest wszechstronną i namiętną próbą uchwycenia fenomenu pisarstwa Zygmunta Kubiaka. Autor „ Portretu humanisty” – w porywającym stylu eseistycznym – przywraca Kubiakowi należne mu miejsce na mapie powojennej literatury polskiej, europejskiej krytyki literackiej i światowej mitografii. Poprzez szereg kulturowych odwołań i literackich zestawień porównawczych uczy, jak czytać Kubiaka na uczciwych warunkach. Ukazuje pisarza niemal nieznanego, niekłamanego w swej prostocie, za to w pełni świadomego swoich racji. Jednak interpretacja zaproponowana przez autora jest czymś więcej: w kolejnych rozdziałach-odsłonach redefiniuje on szeroko rozumianą współczesność, którą posądza o płytkość, pośpiech i dążność do narzucania totalnego przekonania, że roztrząsanie spraw podstawowych nie ma już znaczenia.

W portrecie Kubiaka – eseisty tworzy więc Czapczyk alternatywę dla współczesności, upominając się o możliwość innej humanistyki, takiej, która dostęp do zasobów przeszłości pozostawia otwarty.

Prawdziwie wartościowa literatura – zdaje się twierdzić – to ta, która posiada specjalne kompetencje i potrafi zbawiać od niepamięci, lekceważenia i sarkazmu.