Polska własność ziemska na Ukrainie w 1890 roku

Prezentowany spis majątków należących do Polaków był jedną z kolejnych aktualizacji wykazu osób objętych kontrybucją. Został wykonany w latach 1890-1891, w tym, w guberni kijowskiej i wołyńskiej ukończono go przed końcem 1890 r., w guberni podolskiej - w połowie 1891 r. Na razie nie natrafiono na podobny dokument wykonany przed ostatecznym zniesieniem kontrybucji, co nie musi oznaczać, że nie powstały podobne wykazy po 1891 r. Na źródło to po raz pierwszy zwrócił uwagę Daniel Beauvois, publikując na jego podstawie ogólne zestawienia na temat polskiej własności ziemskiej na Ukrainie11. Trzeba też zaznaczyć, że Beauvois jako pierwszy zgłosił postulat publikacji Spisu drukiem. Sam od połowy lat dziewięćdziesiątych korzystałem z tego źródła podczas moich prac badawczych, poznając zarówno jego walory, jak i braki. W sumie jednak analiza zawartości Spisu wypadła pozytywnie i zdecydowałem się podjąć prace nad jego edyqą, które ostatecznie - po dłuższej przerwie - ukończyłem na początku 2007 r.12 Okazało się, że
przepisanie całego tekstu do pamięci komputera, do specjalnie wykonanej w tym celu bazy danych, nie było rzeczą prostą. Szczególnie pracochłonne były konfrontacje danych ze Spisu z innymi źródłami, w celu identyfikacji i uniknięcia błędów oraz opuszczeń. Dwukrotne przejrzenie całego materiału pozwoliło do minimum ograniczyć nieodczytane lub wątpliwe zapisy.