pedagogika. Śmiech w edukacji. Od szkolnej wspólnoty śmiechu po edukację międzykulturową

Fragmenty recenzji wydawniczej Prof. dr hab. Doroty Klus-Stańskiej (Uniwersytet Gdański) „Otrzymany do recenzji materiał zaciekawia już samym tytułem, a bliższe zapoznanie się z zawartością pozwala czytelnikowi zauważyć, że ma w rękach książkę, jakiej od dawna brakowało wśród pedagogicznych, antropologicznych czy historycznych analiz. Fenomen śmiechu – tak zdumiewający poznawczo i tak ważny dla rozwoju człowieka i kultury – znajduje w pracy Przemysława Grzybowskiego należne miejsce, a widoczne w treści poszukiwania interdyscyplinarne zapewniają szerokość spojrzenia badawczego. (...) Recenzowana książka to pod względem ujęcia i realizacji erudycyjne studium. Autor sięgnął do niezwykle szerokiego spektrum źródeł, przeczesując prace o różnej formie, konstrukcji i proweniencji. Widoczne jest w niej swobodne przemieszczanie się Autora między literaturą naukową, eseistyczną, publicystyką, a także elementami wiedzy i kultury popularnej. Mogłoby to być rozpatrywane jako słabość, przejaw braku dyscypliny naukowej, mieszanie gatunków. Jednak zarówno efekt, jakim jest prezentacja śmiechu jako elementu kultury pojawiającego się w niej w różnorodnych typach refleksji, jak i sam przedmiot analiz - śmiech, immanentnie związany z przekraczaniem istniejących granic, nacechowany dystansem wobec konwencji i formalnych reguł, przekonują, że jest to zabieg słuszny i uzasadniony. Zwielokrotniona oryginalność ujęcia, jakie przyjął Autor, wyraża się przede wszystkim w podjęciu tematu niemal nieobecnego w pedagogice, ale także w powiązaniu go ze złożoną siecią przejawów kultury i edukacji oraz w śmiałości poszukiwań literaturowych. Pozytywnie zwraca uwagę dbałość o szczegóły, pietyzm w odtwarzaniu każdego przejawu kultury związanego ze śmiechem, staranność ukazywania różnic odnoszących się do czasu (historycznego), narodowości, kręgu kulturowego, warstw społecznych itd. Książka jest dowodem przeprowadzenia niesłychanie rozległej kwerendy. Bibliografia, jaką w niej znajdujemy, jest imponująca. Autor poradził sobie ze strukturalnym uporządkowaniem tego przebogatego materiału, nie zatonął w nim, ale nieomal „poukładał” poszczególne wątki w logicznie po sobie następujące rozdziały i podrozdziały. Przemysław Grzybowski, obok Marii Dudzikowej i Lecha Witkowskiego, odkrywa śmiech dla pedagogiki. Z zaskoczeniem zauważamy, że humor, śmiech i komizm niezwykle często były tematem refleksji licznych autorów, a przecież uderzająco rzadko nadawano mu podstawowy, nadrzędny kategorialnie status. Tym bardziej recenzowana książka zasługuje na uwagę. (...) Z pewnością jest to pozycja wypełniająca lukę istniejącą w pedagogice, wnosząca do niej zupełnie nowe treści, stanowiąca propozycję myślenia o śmiechu jako znaczącym zjawisku społeczno-edukacyjnym. Grono potencjalnych czytelników, którzy mogą nią być zainteresowani, jest bardzo duże i zróżnicowane. Będzie to książka ważna dla studentów pedagogiki i uczelnianych ich edukatorów, dla pracowników naukowych zajmujących się edukacją i kulturą w różnorodnych ich zakresach, dla nauczycieli, historyków, antropologów, a także „zwykłych” czytelników, których zainteresowania sięgają zagadnień przeszłej i współczesnej kultury.”